درک تاثیر رنگ در عکاسی به‌همراه 4 تکنیک کاربردی
مقدمه : به لطف وجود رنگ در عکاسی شما از یک المان متغیر در تصویرتان بهره‌مند شده‌اید. رنگ‌ها همچنین می‌توانند جذاب‌ترین بخش روایت‌گر هر تصویر باشند. درک رنگ در عکاسی به شما کمک می‌کند تا عکس‌هایی اثرگذار و شاخص به ثبت برسانید. قاب بندی روشن و استفاده از رنگ‌های شدید، محبوب‌ترین عکس‌های مخاطبان است. پس بهتر است فرا بگیرید چگونه از رنگ در عکاسی استفاده کنید.
جهت دریافت اطلاعات بیشتر و پایه می‌توانید اولین مقاله‌ی ما در رابطه با تاثیر رنگ در عکاسی را مطالعه کنید.
آموزش رنگ در عکاسی
شاید بتوان تاریخ دنیای شگفت انگیز تصویر را به دو بازه زمانی قبل از ایجاد تصاویر رنگی و بعد از تصاویر رنگی تقسیم بندی کرد. یک تصویر سیاه و سفید همانطوری که شاید در فیلم های طنز یا وسترن قدیمی دیده باشید، خیلی نمی‌تواند احساسات لحظه‌های خاص و ویژگی‌های اشیا و عناصر موجود در تصویر را به بیننده منتقل کند و دقیقا برعکس آن یک کادر رنگی که به خوبی همه چیز را پوشش می‌دهد، به طور کاملا واضحی احساس بیننده را از لحاظ دیداری به وجد می‌آورد.
البته شاید برای نسل‌های جدیدی که خیلی با تلویزیون‌های سیاه و سفید مواجه نبودند و تجربه استفاده از آن را ندارند، این موضوع قابل درک نباشد. علی الخصوص امروز که حتی ال سی دی معمولی که روی یک تلفن همراه نصب شده است، شامل میلیون‌ها پیکسل رنگی مختلف است و می‌تواند تا چندین میلیون رنگ متنوع را پوشش دهد و هر منظره و تصویری را به طور کاملا طبیعی همان طوری که چشم انسان می‌تواند ببیند به نمایش کاربرش بگذارد.
اما نباید فراموش کرد که روزی وجود حتی چند رنگ معمولی که از تعداد انگشتان دست هم کمتر بود در یک تلویزیون رنگی یا در یک عکس خانوادگی که لباس افراد به صورت رنگی و چهره‌های آنها واضح و شفاف بود بسیار برای آدم‌ها موضوع جالب و هیجان انگیزی بود و یک انقلاب بزرگ محسوب می‌شد. اما موضوعی که در این مطلب به آن می‌پردازیم، تاثیر رنگ در عکاسی است.
درست است که لنز دوربین و یا بهتر است بگوییم سنسور یک دوربین به خوبی می‌تواند رنگ را تشخیص دهد و می‌تواند آنها را از هم تمایز بخشد، اما عکاس هم در ایجاد این عناصر رنگی و یک عکس مناسب بی‌تاثیر نیست و قطعاً اگر قرار است احساسات، عواطف و علایقی توسط یک فریم عکس به بیننده منتقل شود باید فردی که رنگ‌ها را می‌شناسد و می‌تواند آنها را درک کند و به نوعی می‌داند هر نوع پوشش رنگی چه احساسات و عواطفی را در فرد برانگیخته می‌کند، پشت دوربین بایستد.
ما سعی می‌کنیم در این متن زیر و بم رنگ در عکاسی را توضیح دهیم. اما این روزها اکثر عکاسان برای ورود به دنیای حرفه‌ای ترجیح می‌دهند زیر نظر بهترین مدرسان آموزش ببینند. پیشنهاد می‌کنیم برای درک هر چه بیشتر مباحث زیبایی‌شناسی مانند رنگ در عکاسی در دوره‌های عکاسی آموزشگاه دیدنگار شرکت کنید تا مطلب را کاملاً درک کنید.
رنگ گرم و سرد در عکاسی
رنگ کلمه‌ای سه حرفی و جمع و جور است که می‌توان بسیار زیاد و از جهات مختلفی به آن نگاه کرد. اما در این مطلب قصد داریم در دو حالت مختلف رنگ‌ها را دسته بندی کرده و به بررسی آنها بپردازیم. اولین حالتی که می‌توان در آن رنگ‌ها را نسبت به هم جدا کرد و آنها را در دو گروه مختلف قرار داد، رنگ‌های گرم و سرد در عکاسی است که شاید زیاد این اصطلاح را شنیده باشید.
رنگ‌های گرم شامل انرژی و احساسات قوی‌تری هستند، خیلی زود می‌توانید با استفاده از این رنگ‌ها توجه بیننده را به تصویرتان جلب کنید و به نوعی برجستگی خاصی در تصویر داشته باشید. رنگ‌های گرم به طور کلی کمیاب‌تر از رنگ‌های سرد هستند و شاید بتوان گفت محبوبیت بیشتری نسبت به رنگ‌های سرد دارند. قرمز، نارنجی و زرد در این دسته قرار می‌گیرند. برای مثال یک تصویر از طلوع خورشید را در نظر بگیرید یا یک عکس از برگ‌های پاییزی که در وسط یک مسیر پیاده رو ریخته شده‌اند.
حتی با تصور کردن این دو صحنه کمی به وجد آمده‌اید و حتی شاید احساساتی در شما جریان پیدا کرده باشد. اما دقیقا برعکس رنگ‌های سرد بسیار ملایم هستند و احساسات و عواطف خاصی را در بیننده به تکاپو در نمی‌آورد. رنگ‌های سرد به نوعی از رنگ‌های گرم قدرت کمتری دارد و بیشتر برای منتقل کردن احساس آرامش استفاده می‌شوند. رنگ‌های سبز، آبی و بنفش در این دسته قرار می‌گیرند.
البته که باید به این مورد اشاره کنیم، نمی‌توان مواردی که در بالا توضیح دادیم به همه صحنه‌ها و عکس‌هایی که با دوربین‌های عکاسی گرفته می‌شود تعمیم داد. ممکن است در کادری یک رنگ گرم با رنگ سرد ترکیب شود و احساسات خیلی شدیدی را به بیننده منتقل نکند و برعکس در کادری که اکثریت رنگ‌ها سرد هستند و کمی رنگ گرم استفاده شده، عواطف و هیجانات در تصویر وجود داشته باشد و به طور کاملا محسوسی به بیننده منتقل شود. پس خود را محدود به تعاریف نکنید و سعی کنید تا با تجربه کردن حالات مختلف، رنگ‌ها را درک کرده و بتوانید در تصویر از آنها استفاده کنید.
شدت رنگ را در تصویر کنترل کنید
تا اینجا در رابطه با ویژگی‌های مختلف رنگ‌ها صحبت کردیم و لازم است به این موضوع اشاره کنیم که نباید بیش از حد از رنگ استفاده کرد. در واقع رنگ‌ها می‌توانند در کادر زیاد از حد باشند و یا برعکس خیلی کم در تصویر استفاده شوند. این موضوع می‌تواند با استفاده از نوردهی و روشنایی که در تصویر آن را کنترل می‌کنید، کم یا زیاد شود و به نوعی تجربی محسوب می‌شود و چیزی نیست که بتوان با جملات آن را توضیح داد.
اگر بیش از حد از یک رنگ خاص استفاده کنید، ممکن است احساس و یا ویژگی خاصی که قصد دارید از تصویر شما منتقل شود به طور کاملاً برعکسی عمل کند. پس حواستان باشد که از چه رنگ‌هایی چه مقدار و در چه وضعیتی استفاده می‌کنید.
هارمونی رنگ در عکاسی به چه معنی است؟
همه ما کلمه هارمونی را زیاد شنیده ایم و شاید خیلی از ما تعریف آن را هم بدانیم. به رنگ‌هایی که با همدیگر سازگاری دارند، هارمونی رنگ‌ها گفته می‌شود و موضوع هارمونی بحثی است که حتی در زندگی روزمره ما نیز وجود دارد و چیزی نیست که صرفاً در عکاسی در مورد آن بحث کنیم. برای مثال زمانی که شما قصد رفتن به یک مهمانی و یا جلسه کاری را دارید، سعی می‌کنید تا پیراهنی بپوشید که با رنگ کت و شلوار شما هماهنگ باشد و یا برعکس در مواردی هم حس می‌کنید که متضاد پوشیدن می‌تواند شما را جذاب‌تر نشان دهد.
برای مثال شلواری قرمز رنگ را با یک تیشرت آبی ست می‌کنید و به نوعی از تضاد رنگ‌ها استفاده می‌کنید. اما تعریف اصلی هارمونی یعنی این که از رنگ‌هایی که متناسب با هم هستند و سازگاری دارند استفاده کنیم. دایره‌ای تحت عنوان دایره رنگ‌ها وجود دارد که از طریق آن می‌توانید به طور کامل رنگ‌های مکمل را در کنار هم مشاهده کنید و طبق آنها سنجشی را داشته باشید که از کدام رنگ استفاده کنید.
البته این مورد را مد نظر داشته باشید که در همه موارد هم رعایت هارمونی رنگ‌ها امکان‌پذیر نیست. برای مثال عکاسی از یک منظره طبیعی و رنگ‌هایی که در آن تصویر وجود دارد قطعاً تا حد زیادی به عکاس مربوط نمی‌شود و یک پدیده طبیعی است. اما در عکاسی‌های استودیویی و مصنوعی که تمام عناصر تصویر توسط خودمان چیدمان می‌شوند، می‌توان به طور کامل هارمونی را رعایت کرد و یک خروجی دلخواه داشت.
اما حالت دومی که درباره آن صحبت خواهیم کرد و به نوعی یک دسته بندی و شناسایی دیگر از رنگ‌ها است. شناخت ویژگی‌ها و احساسات و عواطفی است که هر رنگ در چشم بیننده ایجاد می‌کند که در ادامه به آن می‌پردازیم.
چه تکنیک‌هایی برای ثبت یک عکس رنگی خوب وجود دارد؟
من همیشه در عکس‌هایم از رنگ‌های شدید استفاده می‌کنم زیرا اعتقاد دارم به کمک این رنگ‌ها می‌توانم با مخاطبم وارد گفتگو شوم. ما از طریق رنگ‌ها می‌اندیشیم و احساس می‌کنیم. ضمنا رنگ در عکاسی می‌تواند چشم بیننده را به‌سمت سوژه‌ی عکس شما هدایت کند. در ادامه چند راهکار و تکنیک به کارگیری رنگ در قاب بندی و عکاسی را به شما معرفی می‌کنم.
1. به کار گیری رنگ غالب، در عکاسی رنگی
روزگاری فکر می‌کردم که پر کردن قاب عکسم با حجم و قدرت زیادی از رنگ‌ها می‌تواند تصویری دراماتیک به‌وجود آورد؛ اما این‌گونه نبود. تضاد و تراکم رنگ‌ها موجب می‌شد تا چشمان مخاطب عکسم، تمرکز کافی نداشته باشد و برای یافتن نقطه‌ی کانونی عکس، دچار سردرگمی گردد. بی‌توجهی به انتخاب رنگ غالب در عکاسی رنگی باعث می‌شود مخاطب شما نتواند مسیر مورد نظرتان برای رسیدن به نقطه‌ی نهایی را طی کند.
به‌جای آنکه از چندین رنگ استفاده کنید، در این تکنیک می‌توانید یک رنگ غالب را انتخاب کرده و عکس خود را برمبنای نقطه‌ی کانونی آن رنگ، قاب بندی کنید. با این کار و با توجه به تاثیر رنگ در عکاسی می‌توانید چشم مخاطب خود را به نقطه‌ای از تصویر متمرکز نمایید، که بیانگر داستان منظره‌ی پیش‌رویتان بوده است.
زمانی‌که از این تکنیک استفاده می‌کنید، توجه داشته باشید که سوژه‌ی اصلی شما هم در دل رنگ غالب باشد. درغیر این صورت ممکن است مخاطب در یافتن نقطه‌ی کانونی و سوژه‌ی اصلی عکس دچار سردرگمی گردد.
2. تکنیک محدود و ایزوله کردن رنگ در عکاسی
محصور کردن رنگ غالب در یک قاب عکاسی رنگی ، تاثیر بسزایی در جذابیت و حالت دراماتیک تصویر دارد. استفاده از لنزهای زوم و تله فتو به شما کمک می‌کند تا بتوانید بخش‌هایی از تصویر را که دارای رنگ‌هایی براق و جذاب است را به ثبت برسانید. در این سبک از عکاسی رنگی شما می‌توانید در قاب خود، یک ترکیب ساده اما اثرگذار از رنگ‌های مختلف را به تصویر بکشید.
یک راه دیگر در استفاده از تکنیک رنگ در عکاسی ، بدون استفاده از لنزهای یاد شده، تغییر قاب و زاویه‌ی دوربین است، به‌گونه‌ای که بخشی از سوژه با فرم محدود شده‌ی رنگی در قاب شما جای بگیرد. با این کار شما می‌توانید سوژه را از فضای پیرامونش جدا کرده تا رنگ غالب کاملا در فضایی خالی محصور گردد.
3. با ماهیت و اثر رنگ ها در انواع عکاسی رنگی آشنا شوید ( طیف رنگ‌های گرم )
قطعا همه‌ی ما از تاثیر رنگ‌ها بر روی احساس مخاطب آگاهی داریم و این موضوع مهمترین تاثیر وجود رنگ در عکاسی است. به‌طور مثال جالب است بدانید که رنگ‌های گرمِ انتهاییِ طیف رنگ‌ها، بیشتر به چشم می‌آیند و توجه بیشتری را به خود جلب می‌کنند.
رنگ قرمز در این گروه بسیار قدرتمند و پر جلوه است و اگر به حافظه‌ی خود رجوع کنید، در هر عکسی که این رنگ غالب بوده، چشم شما جذب قدرت و غنای آن شده است؛ یا شاید برایتان جالب باشد وقتی که به‌یاد آورید در یک عکس خیابانی، تنها یک صندوق پست قرمز رنگ کوچک بیش از همه دیده می‌شود.
رنگ‌های زرد و نارنجی نیز همین خاصیت را دارند، البته در درجه‌ی کمی پایین‌تر از رنگ قرمز. آگاهی به تاثیر رنگ در عکاسی و همین‌طور استفاده صحیح از رنگ‌های قدرتمند می‌تواند عکس‌هایی ماندگار در پرونده‌ی کاری شما به‌وجود آورد.
4. با ماهیت و اثر رنگ ها در انواع عکاسی رنگی آشنا شوید ( طیف رنگ‌های سرد )
این گروه در تضاد با رنگ‌های گرم هستند. این طیف در عکاسی رنگی نقش بک گراند و مکمل کادر بندی را دارد. مهمترین رنگ‌ها از این خانواده، آبی و سبز هستند. برای ایجاد تضاد و کنتراست شگفت‌انگیز در عکاسی رنگی می‌بایست پیش از هر چیز به فلسفه و تاثیر رنگ در عکاسی آگاه باشید. به‌طور مثال یک بک گراند سرد به‌همراه یک سوژه‌ی متمرکز گرم در مرکز قاب، همیشه می‌تواند چشم مخاطب را به خود جلب کند.
طیف رنگ‌های سرد به سایر رنگ‌ها اجازه می‌دهند تا خود را نمایان کنند. به‌طور مثال در عکاسی طبیعت آنچه که باعث می‌شود چشم ما یک آبشار یا تک درخت زیبا را که سوژه‌ی اصلی تصویر است به‌درستی مشاهده کند، استفاده از یک بک گراند آبی آسمان و سبز تپه‌ها است.
آشنایی با تکنیک عکاسی HDR و همچنین کاربرد انواع فیلترهای عکاسی می‌تواند تاثیر شگفت‌انگیزی بر روی عکس‌های رنگی شما داشته باشد. در سری مقالات زیر می‌توانید اطلاعات جامعی در رابطه با تکنیک عکاسی اچ دی آر و همچنین انواع فیلترهای عکاسی دریافت نمایید.
احساسات مثبت و منفی رنگ
ذهن هر کدام از ما در مواجهه با تصاویر و رنگ‌ها، برداشت‌هایی متفاوت دارد. این موضوع یکی از اصلی‌ترین چالش‌های انتقال احساس از طریق رنگ است. همان‌طور که پیشتر به شما گفته‌ایم، رنگ‌ها حامل پیام‌های احساسی هستند که توسط ذهن مخاطب شما رمزگشایی شده و احساساتی خاص را در آنها متبلور می‌کند. برای آنکه فضای کلی و احساسات مثبت و منفی ایجاد شده توسط رنگ‌ها را بهتر بشناسید، می‌توانید از راهنمای زیر بهره ببرید.
احساسات رنگ قرمز در عکاسی رنگی :
مثبت : احساس قدرت، توانایی، تحرک، اشتیاق و هیجان
منفی : احساس خشم، بی‌صبری، خشونت و انتقام
احساسات رنگ زرد در عکاسی رنگی :
مثبت : احساس احتیاط، روشنایی، هوش و لذت
منفی : احساس انتقاد، تنبلی و بدبینی
احساسات رنگ آبی در عکاسی رنگی :
مثبت : احساس آرامش، صلح، عشق، راحتی و هارمونی
منفی : احساس ترس، سردی، بی‌حسی و افسردگی
احساسات رنگ نارنجی در عکاسی رنگی :
مثبت : احساس شجاعت، اعتماد به نفس، گرما و انرژی
منفی : احساس جهالت، ضعف و کندی
احساسات رنگ بنفش در عکاسی رنگی :
مثبت : احساس وفاداری، پیچیدگی و آیین‌محوری
منفی : احساس شکست خوردگی، درد و اضطراب
احساسات رنگ سبز در عکاسی رنگی :
مثبت : احساس ثروت، سلامتی، طبیعت، رشد و تسکین دهنده
منفی : احساس حسادت، طمع و گناه
احساسات رنگ سیاه در عکاسی رنگی :
مثبت : احساس دراماتیک، اصیل، متعهد و جدی
منفی : احساس تاریکی، سردی، مرگ و شیطانی
احساسات رنگ سفید در عکاسی رنگی :
مثبت : احساس پاکی، تازگی، خوبی و بهشتی
منفی : احساس سرما، تلخی، فاصله و کوری
به علاقه‌مندان دنیای جذاب عکاسی سیاه و سفید توصیه می‌کنیم این مقاله‌ی جذاب در رابطه با عکاسی مونوکروم را مطالعه کنند. دنیای عکاسی سیاه و سفید هم می‌تواند به‌طرز قدرتمندی بیانگر احساسات عکاس و فضای سوژه باشد.
جمع بندی
شما به‌عنوان یک عکاس در جهت بیان احساسات یک منظره و رویداد، ابزارهای اندکی در اختیار دارید تا بتوانید یک تصویر دوبعدی محدود را به یک پیام اثرگذار و ماندگار تبدیل کنید. در این مسیر، آگاهی به تاثیر احساسی رنگ‌ها در عکاسی ، یکی از مهمترین ابزارها و حامی شما است. آگاهی به رنگ‌ها و انتقال پیام از طریق این ابزار، نیازمند تمرین و تکرار فراوانی است. پیش از هر چیز شما باید قادر باشید تا با انتخاب دقیق رنگ غالب و درک فضای کادر پیش‌رویتان، استفاده‌ای منطقی، صحیح و حرفه‌ای از رنگ در عکاسی داشته باشید. یک تمرین فوق‌العاده در این بین، کارکردن و تعریف پروژه بر روی همین رنگ‌های محدودی است که به شما اعلام کرده‌ایم.
اولین تمرین
به شما توصیه می‌کنیم هر کدام از رنگ‌های بالا را به‌صورت یک پرونده‌ی عکاسی در نظر گرفته و فارغ از سوژه و سبک عکاسی، 40 عکس با فضای غالب رنگ انتخابیتان به ثبت برسانید. 20 عکس در فضای مثبت رنگی و 20 عکس در فضای منفی رنگ انتخابی. پس از انجام این پروژه، با توانایی خود در به کار گیری رنگ در بیان احساسات، بیشتر آشنا خواهید شد.
اصلی‌ترین مسئولیت شما در این تمرین، انتقال پیام و احساس منظره، تنها به کمک ابزار انتخاب رنگ است. در صورتی که بتوانید این توانایی را به عکس‌های خود انتقال دهید و قادر باشید که به کمک رنگ‌ها پیام خود را منتشر کنید، آنگاه می‌توان گفت که شما با ماهیت به کار گیری رنگ در عکاسی آشنا شده‌اید.
امیدواریم مطالعه این مقاله، راهنمایی باشد هر چند کوچک جهت آشنایی بیشتر شما با دنیای رنگ‌ها و تاثیر آنها در کیفیت و ماندگاری عکس نهایی شما. ما در مجله تخصصی عکاسی دیدنگار تلاش داریم تا بهترین و کاربردی‌ترین مقالات عکاسی را برای گروه‌های مختلف عکاسان از آماتور تا حرفه‌ای، به‌صورت جامع پوشش دهیم.
برای ورود به دنیای عکاسی، آشنایی با اصول پایه به‌ویژه برای عکاسان مبتدی، امری ضروری است. در سری مقالات زیر می‌توانید پاسخ 20 سوال متداول عکاسان آماتور را بیابید.
