عکاسی چه رشته‌ای است؟
برخی افراد بر این باوراند که هر کسی یک دوربین عکاسی داشته باشد می‌تواند به صورت تجربی و در طی مدت زمان کمی، حرفه عکاسی را شروع کرده و از آن کسب درآمد کند. اما در واقعیت این باور غلطی است؛ چرا که رشته عکاسی نیز مانند سایر حوزه‌های دیگر هنر، علاوه بر علاقه، به مهارت و تخصص نیز نیاز داشته تا فرد بتواند به موفقیت بیشتری در آن دست یابد. عکاسی دیجیتال به عنوان اولین پله به شما کمک می‌کند نکات قابل توجهی در حرفه عکاسی را آموزش ببینید برای آنکه به صورت اصولی آموزش ببینید( دوره آموزش عکاسی دیجیتال) به این دوره مراجعه کنید و برای کسب راهکارها به خواندن این مقاله ادامه دهید.
در این مقاله قصد داریم تا تمامی آنچه در مورد رشته عکاسی حائز اهمیت است را بررسی کنیم. پس اگر این سوال که: عکاسی چه رشته‌ای است؟ در ذهن شماست، حتما این متن را بخوانید. پس از خواندن این مقاله دید کاملی نسبت به این رشته پیدا خواهید کرد و برای انتخاب این رشته به عنوان تحصیل تصمیم درستی خواهید گرفت.
معرفی رشته عکاسی
رشته عکاسی یکی از شاخه‌های رشته هنر بوده که افراد می‌توانند از همان دوران دبیرستان به آن ورود پیدا کرده و یا با شرکت در کنکور هنر، این رشته را به عنوان رشته دانشگاهی خود برگزینند. این رشته خود شامل شاخه‌های مختلفی از جمله عکاسی هنری، عکاسی صنعتی، عکاسی علمی، عکاسی تبلیغاتی، عکاسی خبری، عکاسی ورزشی و… شده که فرد برای ورود به هر یک از این شاخه‌ها باید فنون مختلفی را یاد بگیرد.
عکاسی در چه سالی وارد ایران شد؟
به طور کلی پیدایش صنعت عکاسی و چاپ عکس روی کاغذهای حساس به نور به سال‌های 1838 تا 1839 برمی‌گردد که در آن زمان این صنعت در اختیار عموم مردم قرار نداشت و دوربین و عکس جزو کالاهای لوکس محسوب می‌شد. تنها چند سال پس از این زمان و در اواخر دوره سلطنت محمد شاه قاجار، عکاسی به ایران وارد شد. در واقع دوربین عکاسی هدیه‌ای از طرف امپراتور روسیه به محمد شاه قاجار بود. با آغاز حکومت ناصرالدین شاه قاجار، به واسطه علاقه شدید این شاه به عکاسی، این صنعت رواج بیشتری یافت. البته همچنان عکس و عکاسی در اختیار عموم مردم نبوده و تنها اشرافیان توان بهره‌مندی از آن را داشتند. در آن زمان به واسطه تجهیزات خیلی کم، سوژه باید برای مدت زمان طولانی ثابت می‌ماند تا تصویر ثبت گردد. به همین دلیل اولین سوژه‌های عکاسی در ایران، بناهای تاریخی و کاخ‌ها بود. با ورود این صنعت به ایران، برخی از دانشجویان به این حرفه علاقه‌مند شده و برای کسب مهارت و تخصص در آن، به اروپا فرستاده شدند.
شرایط ورود به رشته عکاسی در هنرستان
رشته عکاسی را می‌توان جزو رشته‌هایی دانست که نیازمند خلاقیت و ذوق بسیاری است. برای اینکه فرد در این رشته به موفقیت برسد لازم است که به شکل مداوم در اجتماعات مختلف حضور داشته باشد، با افراد مختلف در ارتباط باشد، روحیه‌ای خونگرم و صبور داشته باشد و با طبیعت انس گیرد تا بتواند آموخته‌های خود را درک کرده و مورد استفاده قرار دهد. همانطور که گفته شد دانش‌آموزان در دوره دبیرستان می‌توانند وارد هنرستان‌ها شده و به گرایش عکاسی بپردازند و یا با شرکت در کنکور هنر، عکاسی را به عنوان رشته دانشگاهی خود انتخاب کنند. همچنین به واسطه پیشرفت تکنولوژی، افراد برای ورود به این رشته باید آشنایی اولیه‌ای با نرم افزارهای ادیت و ویرایش فیلم و عکس مثل فتوشاپ و افترافکت نیز داشته باشند.
شرایط ورود به رشته عکاسی در دانشگاه
دانشجویان علاقه‌مند به حرفه عکاسی به دو روش می‌توانند در دانشگاه به تحصیل این رشته بپردازند. این افراد می‌توانند در دوره دانش‌آموزی وارد رشته سینما در هنرستان شده و سپس با شرکت در کنکور فنی‌حرفه‌ای به رشته عکاسی در دانشگاه وارد شوند. روش دوم این است که دانش‌آموز در دوره دبیرستان در یکی از رشته‌های نظری تحصیل کرده و سپس در کنکور هنر شرکت کند. لازم به ذکر است که رشته عکاسی، علاوه بر کنکور کتبی، آزمون عملی نیز خواهد داشته که ضریب آن در قبولی فرد 4 است.
زیر شاخه‌های رشته عکاسی در دانشگاه
رشته عکاسی می‌تواند شامل زیرشاخه‌های مختلفی از جمله عکاسی هنری، عکاسی تبلیغاتی، عکاسی مستند، عکاسی طبیعت، عکاسی علمی، عکاسی نجوم، عکاسی چهره، عکاسی خبری و… شود که دانشجو بهتر است در همان ابتدای کار حوزه‌ای که قصد فعالیت در آن را دارد را انتخاب کرده و به تهیه نمونه کار در حوزه مد نظر خود بپردازد. در ادامه به طور مختصر به معرفی برخی از این زیرشاخه‌ها می‌پردازیم.
- عکاسی مستند: عکاسی مستند خود می‌تواند حوزه عکاسی خبری، عکاسی سیاسی، عکاسی حیات وحش، عکاسی طبیعت و هر زمینه دیگری که عکس‌ها از سوژه‌های واقعی، در حالت طبیعی و بدون ژست، گرفته می‌شود را دربرگیرد.
- عکاسی علمی: این شاخه از عکاسی به ثبت تصاویری از روند آزمایشات علمی پرداخته که با استفاده از آنها می‌توان نظریه‌های مختلف را اثبات کرده یا رد کرد.
- عکاسی نجوم: این شاخه از عکاسی را می‌توان جزو هیجان‌انگیزترین شاخه‌ها دانست که در آن به ثبت تصاویری از اجرام آسمانی پرداخته می‌شود. این شاخه از عکاسی نیازمند تجهیزات پیشرفته‌ای می‌باشد.
- عکاسی چهره: عکاسی چهره از جمله پرطرفدارترین شاخه‌های عکاسی بوده که بازار کار گسترده‌ای را به خود اختصاص داده است. افراد مشغول در این شاخه می‌توانند به عکاسی پرتره، عکاسی کودک، عکاسی مجالس، عکاسی از چهره‌های سینما و تئاتر و… بپردازند.
- عکاسی تبلیغاتی: این شاخه از عکاسی را می‌توان جزو پولسازترین شاخه‌ها بشمرد. برای فعالیت در این زمینه، عکاس باید دانش فنی بالایی داشته باشد و با اصول برندیگ آشنا باشد. همچنین تسلط بر نرم افزارهای ادیت جزو ملزومات این شاخه از عکاسی است. عکس‌های ثبت شده در این حوزه برای تبلیغ محصولات مختلف، روی سایت‌ها، بنرها، بیلبوردها و… قرار داده می‌شود.
دانشگاه‌های دارای رشته عکاسی
در ایران دانشگاه‌های سراسری محدودی هستند که تحصیل در رشته عکاسی را برای دانشجویان ممکن می‌کنند. این دانشگاه‌ها شامل دانشگاه تهران، دانشگاه هنر اصفهان، دانشگاه هنر، دانشگاه نیشابور و دانشگاه سمنان می‌شود که در این بین دانشگاه هنر و دانشگاه تهران جزو برترین‌ها در ارائه این رشته هستند.
رشته عکاسی بدون کنکور در دانشگاه علمی کاربردی
رشته عکاسی جزو رشته‌هایی بوده که دانشجو می‌تواند بدون شرکت در آزمون سراسری و تنها با داشتن دیپلم به آن وارد شود. دانشگاه‌های علمی کاربردی می‌توانند این شرایط را برای افراد مهیا سازند. در واقع این دانشگاه‌ها در سال دو مرتبه در ماه مهر و ماه بهمن، به جذب دانشجو در این رشته، بدون نیاز به شرکت در کنکور می‌پردازند. از جمله دانشگاه‌های علمی کاربردی کشور که در رشته کاردانی عکاسی خبری دانشجو می‌پذیرند می‌توان به مرکز آموزش علمی کاربردی فرهنگ و هنر صدوقی، مرکز آموزش علمی کاربردی خبرنگاران، مرکز آموزش علمی کاربردی خبرنگاران فارس، مرکز آموزش علمی کاربردی جهاد دانشگاهی کرج و مرکز آموزش علمی کاربردی نجف‌آباد اشاره کرد. دانشگاه‌های علمی کاربردی که در حوزه کاردانی حرفه‌ای هنرهای تجسمی-عکاسی جذب دانشجو دارند نیز شامل مرکز آموزش علمی کاربردی گرگان 3، مرکز آموزش علمی کاربردی جهاد دانشگاهی بندرانزلی، مرکز آموزش علمی کاربردی جهاد دانشگاهی رشت، مرکز آموزش علمی کاربردی فرهنگ و هنر واحد 5 مازندران و مرکز آموزش علمی کاربردی جهاد دانشگاهی همدان می‌شود.
رشته عکاسی در دانشگاه آزاد
رشته عکاسی در دانشگاه آزاد نیز مانند دانشگاه‌های علمی کاربردی، به جذب دانشجو به صورت با آزمون و بدون کنکور می‌پردازد. البته ثبت‌نام در دانشگاه‌های آزاد شرایط خاصی داشته که در دفترچه‌های انتخاب رشته آن موجود است. دانشگاه‌های آزاد به ارائه رشته عکاسی در مقاطع کاردانی و کارشناسی، به صورت پیوسته و ناپیوسته می‌پردازند.
دروس رشته عکاسی کاردانش و فنی‌حرفه‌ای
دانش‌آموزان دبیرستانی برای تحصیل در رشته عکاسی می‌توانند وارد هنرستان‌های کاردانش و فنی‌حرفه‌ای شده که رشته عکاسی در آنها شامل 107 ساعت آموزش خواهد بود. این 107 ساعت آموزش شامل موارد زیر می‌شود.
- 42 ساعت کلاس‌های شایستگی عمومی
- 54 ساعت کلاس‌های شایستگی فنی
- 2 ساعت کلاس‌های شایستگی پایه
- 4 ساعت کلاس‌های شایستگی کارگاهی
- 9 ساعت کلاس‌های شایستگی غیرفنی
از جمله دروس این رشته نیز می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- 2 واحد نظری شیمی
- 1 واحد نظری و 3 واحد عملی طراحی گرافیکی سیاه و سفید
- 2 واحد نظری و 6 واحد عملی عکاسی آتلیه‌ای
- 1 واحد نظری و 2 واحد عملی طراحی گرافیکی رنگی
- 4 واحد نظری و 11 واحد عملی عکاسی سیاه و سفید
- 2 واحد نظری و 3 واحد عملی رتوش فیلم و عکس
- 2 واحد نظری و 6 واحد عملی عکاسی رنگی
- 4 واحد عملی کارورزی
جدول دروس رشته عکاسی دیجیتال کاردانش و فنی‌حرفه‌ای
رشته عکاسی دیجیتال کاردانش در دو پایه دوم و سوم شامل دروس زیر می‌شود.
- دروس عمومی پایه (الزامی) شامل عربی 1 و 2 و دین و زندگی 2 و 3
- دروس عمومی پایه دوم و سوم شامل زبان خارجه، آمادگی دفاعی، زبان فارسی، ادبیات فارسی، تاریخ معاصر ایران، جغرافیای عمومی و استان و تربیت بدنی
- دروس مهارتی شامل طراحی گرافیک سیاه و سفید، طراحی گرافیک رنگی، کاربری رایانه، تایپ رایانه‌ای، عکاسی دیجیتال و رتوش و ترمیم عکس رایانه‌ای
- دروس تکمیل مهارت شامل کارآفرینی، قانون کار، کارورزی
وسایل مورد نیاز رشته عکاسی دیجیتال در هنرستان
افرادی که به تازگی به حوزه عکاسی علاقه‌مند شده‌اند و قصد تحصیل در این رشته را در هنرستان‌ها دارند در ابتدای امر تجهیزات زیادی نیاز ندارند. اما تهیه برخی از لوازم الزامی است که در اینجا به بررسی آنها می‌پردازیم.
دوربین
مسلما اصلی‌ترین ابزار عکاسی دوربین است. برای شروع کار لزومی به خرید دوربین‌های بسیار حرفه‌ای نیست. اما به دلیل اینکه ممکن است فرد تا سال‌ها با یک دوربین عکاسی تمرین کرده و آموزش ببیند، انتخاب یک دوربین باکیفیت از اهمیت بالایی برخوردار است. در بین انواع دوربین‌ها، دو برند Nikon و Canon برای شروع جزو بهترین‌ها هستند. راستی می‌توانید به دوربین‌های عکاسی دست دوم موجود در سایت دیدنگار هم نگاهی بیاندازید.
لنز
اگرچه همراه دوربین یک لنز دوربین ارائه می‌شود اما بهتر است عکاس برای شروع یک لنز دومی نیز داشته باشد. لنز دوم می‌تواند یک لنز 50 میلی‌متری باشد که جزو پرکاربردترین انواع لنز در بین عکاسان حرفه‌ای است. همچنین انواع لنز 35 میلی‌متری نیز کارایی دارند. برای ابتدای کار بهتر است از لنزهایی با فاصله کانونی ثابت استفاده شود.
سه پایه
یک سه پایه مقاومت و باکیفیت می‌تواند در ثبت تصاویری باکیفیت، بدون لرزش و دارای وضوح بالا بسیار کمک‌کننده باشد؛ مخصوصا در شب. سه پایه‌های آلومینیومی برای این امر مناسب هستند.
کارت حافظه
به واسطه دیجیتالی بودن دوربین‌های عکاسی، کارت حافظه جزو ملزومات عکاسی خواهد بود. بهتر است در ابتدای امر 2 عدد کارت SSD 64 گیگابایتی تهیه کنید که نگرانی بابت کمبود فضای ذخیره عکس نداشته باشید.
منبع نور
برای ابتدای کار می‌توان از فلاش‌هایی که روی دوربین نصب می‌شوند به عنوان مبنع نور استفاده کرد و بعد سراغ مدل‌های حرفه‌ای‌تر رفت.
هزینه رشته عکاسی در هنرستان آینده
همانطور که می‌دانیم رشته عکاسی جزو رشته‌های گران و پرخرج به حساب می‌آید. برای تحصیل در رشته عکاسی در هنرستان، مثل سایر رشته‌های هنری دیگر، هزینه‌ای باید پرداخته شود. به عنوان مثال دانش‌آموز در همان ابتدای امر به یک دوربین متوسط رو به خوب برای کسب مهارت در عکاسی نیاز خواهد داشت. از طرفی هزینه کتاب‌های مربوط به این رشته، انواع لنزهای مورد نیاز، منبع‌های نوری و… نیز ممکن است کمی بالا باشد. زمانی که هزینه ثبت‌نام در هنرستان نیز به این هزینه‌ها اضافه شود، هزینه نهایی تحصیل در این رشته در هنرستان می‌تواند به رقم قابل توجهی برسد.
رشته عکاسی دیجیتال در دانشگاه و دروس آن
رشته عکاسی دیجیتال در دانشگاه در واقع به پرورش تخصص و مهارت دانشجویان در این زمینه پرداخته تا بتوانند با کسب مهارت‌های لازم و اضافه کردن این مهارت‌ها به ذوق و خلاقیت خود، به کسب درآمد از این رشته بپردازند. دروس رشته عکاسی دیجیتال در دانشگاه شامل سه دسته دروس پایه، دروس اصلی رشته عکاسی و دروس تخصصی رشته عکاسی می‌شود. برخی از دروس نیز جنبه اختیاری دارند.
دروس پایه عکاسی دیجیتال
- مبانی هنرهای تجسمی 1 و 2
- کارگاه طراحی پایه 1 و 2
- هندسه مناظر و مرایا
- کارگاه عکاسی پایه
- هنر و تمدن اسلامی 1 و 2
- آشنایی با هنر در تاریخ 1 و 2
- آشنایی با هنرهای سنتی ایران
- آشنایی با رشته‌های هنری
- کارگاه عکاسی رنگی
دروس اصلی عکاسی دیجیتال
- شیمی عمومی و شیمی عکاسی
- تاریخچه عکاسی
- نورپردازی
- تجزیه و تحلیل و نقد عکس 1 و 2
- فنون بازسازی عکس
- فیزیک و ابزارشناسی
- آشنایی با فیلمبرداری
- فنون عرضه و نمایش عکس
- کارگاه تخصصی عکاسی 1 و 2
دروس تخصصی عکاسی دیجیتال
- کارگاه عکاسی 1
- کارگاه عکاسی 2
- کارگاه عکاسی 3
- کارگاه عکاسی 4
- کارگاه عکاسی 5
- کارگاه عکاسی 6
- طرح و رساله نهایی
دروس اختیاری عکاسی دیجیتال
- تجزیه و تحلیل و نقد آثار هنرهای تجسمی
- کارگاه چاپ
- کارگاه حجم‌سازی
- تاریخچه کتابت
- خوشنویسی و طراحی حروف
- کارگاه ارتباط تصویری عمومی سطح یک
- کارگاه تصویرسازی سطح یک
- تصویر متحرک 1
درآمد رشته عکاسی و بازار کار آن
درآمد رشته عکاسی متناسب با سطح تجربه عکاس، مکانی که در آن عکاسی می‌شود، تعداد ساعات عکاسی و… متغیر خواهد بود. این درآمد برای افرادی که به تازگی شروع به کار کرده و به عنوان دستیار عکاس مشغول به کار هستند، در حال حاضر در آذرماه 1401 می‌تواند بین 1 تا 3.5 میلیون تومان متغیر باشد. در حالی که افراد باتجربه و جا افتاده در این کار می‌تواند درآمدهای ماهانه‌ای نزدیک به 40 میلیون نیز داشته باشند. علارغم این نوسانات، برخی از شاخه‌های عکاسی مثل عکاسی مد، هنرهای زیبا، عکاسی پزشکی، عکاسی محصول، عکاس تبلیغاتی، عکاسی مجالس و … درآمد بالاتری دارند. به طور کلی می‌توان به این نتیجه رسید که این روزها بازار کار رشته عکاسی نه تنها در ایران، بلکه در جهان بسیار داغ بوده و افراد می‌توانند به کسب درآمد بالایی از آن بپردازند.
شرایط قبولی در رشته عکاسی | رتبه کنکور و معدل
افرادی که در سال‌های گذشته در کنکور هنر شرکت کرده و وارد رشته عکاسی شده‌اند عملکرد متوسطی در کنکور داشته‌اند. به طور کلی میانگین دروس عمومی برای قبولی در رشته عکاسی دانشگاه‌های سراسری در حدود 35 درصد و میانگین دروس تخصصی در حدود 15 درصد بوده است. بالاترین رتبه برای قبولی در این دانشگاه‌ها نیز در حدود 2500 می‌باشد. البته همانطور که گفته شد علاوه بر این آزمون کتبی، شرط قبولی در آزمون عملی عکاسی نیز وجود دارد. برای افرادی که قصد تحصیل در رشته عکاسی بدون کنکور را دارند نیز سوابق تحصیلی بسیار اهمیت دارد، هر چه معدل دیپلم بالاتر باشد، شانس قبولی بیشتر خواهد بود.
رشته عکاسی چه کتاب‌هایی دارد؟
افرادی که به دنبال کتاب‌های تخصصی رشته عکاسی هستند باید بدانند که شمار این کتاب‌ها بسیار زیاد بوده و هر یک مربوط به حوزه خاصی از این رشته می‌شود. به عنوان مثال کتاب‌های زیادی با موضوع فرهنگ و هنر ادبیات ایران و جهان به چاپ رسیده که از جمله آنها می‌توان به هنرهای ایران، تاریخ معماری اسلامی محمد یوسف کیانی اشاره کرد. حوزه دوم مربوط به مبانی نظری عکاسی بوده که می‌توان به کتاب‌هایی نظیر سیر تحول عکاسی دکتر محمد ستاری و تاریخ تطبیقی عکاسی ایران و جهان شهریار خوانساری اشاره کرد. در زمینه فن‌شناسی عکاسی نیز کتاب‌هایی از قبیل عکاسی پایه رضا نبوی و فرهنگ عکاسی اسماعیل عباسی نوشته شده است.
برای یادگیری عکاسی چه باید کرد؟
برای آغاز یادگیری عکاسی در ابتدا سعی کنید تا می‌توانید عکس بگیرید. این عکس‌ها می‌تواند حتی با دوربین موبایل نیز گرفته شود. در این امر باید سعی کنید نورپردازی‌های مختلف و ژست‌های گوناگون را امتحان کنید. پس از آن سعی کنید کتابچه‌های راهنمای دوربین‌ها را بخوانید تا با ساز و کار دوربین‌ها و قابلیت‌های آنها آشنا شوید. سپس برای حرفه‌ای شدن نوبت به شرکت در دوره‌ها و کلاس‌های عکاسی و یا اقدام به تحصیل در دانشگاه در رشته عکاسی می‌رسد. در این زمان علاوه بر عکاسی باید روی مهارت‌های ادیت عکس و کار با نرم افزارهای مختلف رتوش و ادیت نیز کار شود. در تمامی مراحل به این نکته توجه کنید که موفقیت شما در گرو تمرین بسیار زیاد است.
کلاس عکاسی چقدر طول می‌کشد؟
مدت زمان کلاس‌های عکاسی متناسب با نوع عکاسی و سطح آن متغیر است. کلاس‌های عکاسی مبتدی معمولا شامل 6 جلسه 2 ساعته بوده که هر چه سطح آموزش پیشرفته‌تر می‌شود، تعداد جلسات و مدت زمان آنها نیز افزایش می‌یابد. گاهی ممکن است شمار ساعات آموزش به بیش از 100 ساعت نیز برسد.
برای تحصیل در رشته عکاسی آماده‌اید؟
در این مقاله با زیر و بم رشته عکاسی و هزینه‌ها و میزان درآمد و … آشنا شدید. قطعا زمان ورود و سپری کردن ابتدای راه، مانند رشته‌های دیگر مسیر پرچالشی خواهید داشت. اما در نهایت به یک حرفه پرکاربرد مسلط خواهید شد که نه تنها در ایران بلکه در همه جای دنیا مخاطبان زیادی دارد. اگر از نظر بودجه و علاقه محدودیتی ندارید، پیشنهاد می‌کنیم وارد این مسیر شوید و روز به روز پله‌های موفقیت را طی کنید.
شما در حال حاضر دانش‌آموز هستید یا قصد ورود به دانشگاه را دارید؟ به نظرتان تحصیل در رشته عکاسی تا چه حد می‌تواند در زمینه کاری موفقیت‌آمیز باشد؟ آیا با کمبود مواجه‌اید یا صرفا برای کسب درآمد قصد تحصیل در این رشته را دارید؟ راهنما و پاسخگوی سوالات شما در این زمینه هستیم. نظرات خود را برای ما بنویسید و اگر این مقاله برای شما مفید بود، حتما این متن را با دوستانتان به اشتراک بگذارید.
سلام و خدا قوت به تمامی شما عزیزان
با این مقاله ای که به اشتراک گذاشتید برای عموم و حتی من نوجوان که دبیرستان خودم رو تموم نکردم ، واقعا باید قدردان شماها بود.
و یک سوالی که برای من پیش امده این است که ؛ من علاقه ای به هنر ندارم و همینطور استعدادی هم برای خلاقیت ندارم ، ولی عاشق عکاسی و ادیت هستم …
ایا میشه با این امر وارد حوزه عکاسی بشم ؟!
و اینکه در دوره دبیرستان چه درس هاییمون باید خوب باشد و در وه نمره ای می توان وارد حوزه عکاسی شد ؟!