چگونه از سایه و کنتراست در عکاسی برای ایجاد تصاویر دراماتیک استفاده کنیم؟
یکی از بهترین راه‌های ایجاد حس دراماتیک در عکس، استفاده از مبحث سایه‌ها و کنتراست در عکاسی است. نکته کلیدی این موضوع این است که باید جزئیات درون سایه را فراموش کنید. شما عملا به این جزئیات هیچ نیازی ندارید و سایه‌ها در عکس‌های دراماتیک، می‌بایست مرموز و پنهان باشند و تاریکی مطلق در بخش‌های سایه، یکی از مهمترین موارد در این سبک عکاسی است.
در واقع شما در اینجا تخیل بیننده را به کار می‌گیرید. بیننده با دیدن یک صحنه تاریک و مرموز می‌تواند حدس بزند که چه چیزی پشت این همه سیاهی است و این باعث می‌شود بیننده با عکس درگیر شود.
ابتدا سعی کنید محدوده داینامیکی سنسور خود را به خوبی شناخته و آن را در بخش‌های مختلف به میزان مختلف مشخص کنید. سعی کنید هایلایت‌ها را از حالت عادی روشن‌تر کرده و سایه‌ها را تیره‌تر کنید، تا جایی که کاملا سیاه به نظر برسند. اگر نور به اندازه کافی قوی باشد و تضاد خوبی را بین بخش‌های تیره و روشن ایجاد کند، سایه جزئیات بسیار کمتری خواهد داشت.
نور شدید می تواند تصاویر دراماتیک ایجاد کند
من عکس زیر را در بولیوی گرفتم. خورشید درست در پشت سر من قرار داشت و با شدت زیادی به صحنه می‌تابید، همین نور شدید خورشید باعث شد یک سایه بسیار تاریک در زیر ماشین ایجاد شود و حالتی که به دنبال آن بودم را بدست آوردم. سایه در اینجا یک سوم پایین تصویر را پر می‌کند. همانطور که گفتم، در تصاویر دراماتیک نیازی نیست که جزئیات داخل سایه‌ها قابل مشاهده باشند و در اینجا هم هیچ جزئیاتی معلوم نیست و بخش‌های سایه به صورت کامل تاریک شده است. در واقع نبود جزئیات در سایه هیچ آسیبی به عکس شما نخواهد زد.
یکی دیگر از نکات مهمی که باید به یاد داشته باشید این است که حتما در فرمت خام RAW عکس بگیرید، فراموش نکنید که در اغلب موارد میتوانید جزئیات سایه را در مرحله پس پردازش به صورت کامل از بین ببرید، پس از این بابت نگران نباشید.
هنگامی که یک تصویر دراماتیک مانند همین عکس را می‌بینم که سایه‌های تاریک در کنار کنتراست شدید، نورپردازی جالبی را به وجود آورده است، غریزه من می‌گوید که باید بدون لحظه‌ای درنگ آن را سیاه و سفید کنم. بهترین تصاویر دراماتیک، تصاویر مونوکروم یا تک رنگ با سایه‌های شدید هستند.
در واقع در از بین بردن رنگ‌ها در یک تصویر دراماتیک چیزی وجود دارد که باعث می‌شود بر عمق سایه‌ها و حالت درام و غم‌انگیز صحنه تاکید کند. شما میتوانید با استفاده از نرم‌افزارهای ویرایش تصویر همانند فتوشاپ یا لایت روم، در مرحله پس پردازش، کنتراست و سایه‌ها را افزایش دهید و یا با استفاده از افزایش گزینه Clarity، بر بافت تصویر تاکید کنید تا تاثیر درام آن بر بیننده بیشتر باشد و با احساسات او آمیخته شود. تصویر زیر نمونه مونوکروم سیاه و سفید همان تصویر رنگی بالا است که در نرم‌افزار لایت روم آن را درست کردم.
به دنبال صحنه‌هایی با کنتراست طبیعی باشید
من عکس بعدی را داخل یک اتاق بسته ثبت کردم، در یک خانه‌ی قدیمی که به موزه تبدیل شده بود. برای عکاسی در آنجا فلاش یا منبع نوری را به همراه خودم نبرده بودم و نوری که سیب را روشن کرده، نور خورشید است که از طریق یک پنجره به داخل اتاق تابیده می‌شود. پنجره‌های آن اتاق کوچک بودند، بنابراین داخل اتاق به طور طبیعی تاریک بود و کنتراست شدیدی وجود داشت، به همین دلیل در پس زمینه که سایه آن را در بر گرفته است، جزئیات بسیار کمی وجود دارد.
این یک صحنه طبیعی با کنتراست بالا است، ناحیه روشن در این عکس بسیار روشن‌تر از سایر قسمت‌ها بوده و نواحی تیره به صورت کامل سیاه شدند تا کنتراستی شدید به وجود آورند. کنتراست در عکاسی دراماتیک یکی از مهمترین فاکتورها بوده و باید به آن توجه ویژه‌ای داشته باشید.
در اینجا همان تصویر را به سیاه و سفید تبدیل کرده‌ام. به یاد داشته باشید که بدون حضور رنگ در یک تصویر، بیشتر تاکید روی سایه‌ها و بافت‌ها خواهد بود.
سیلوئت در عکاسی چیست؟
ضد نور یا سایه‌نما یا سیلوئت ( Silhouette ) تکنیکی در عکاسی است که در آن، منبع نور در پشت سوژه قرار دارد و در قوی‌ترین حالت به دلیل تندی نور، سایه‌ای از سوژه بر روی عکس ایجاد می‌شود. زیباترین حالت زمانی پیش می‌آید که خورشید در حال طلوع یا غروب است و پس‌زمینه به رنگ نارنجی یا زرد مشخص می‌شود.
در عکاسی ضد نور به دلیل استفاده از شدت نور پس زمینه، سوژه‌ها در شکل محیطی خود و در تضاد یا کنتراست با نور دیده می‌شوند و همین امر باعث تأکید بر فرم و شکل کلی سوژه می‌شود. به هر میزان که نور از سوژه عبور کند باعث ایجاد درجات یا تونالیته از دمای رنگ تصویر شده و با جذب هر چه بیشتر نور توسط سوژه رنگ آن به سیاه متمایل خواهد شد.
عکاسی ضد نور یکی از روش‌های انتقال اندوه، احساس و حالت‌های عاطفی به بیننده است. ممکن است بیننده با دیدن این نوع عکس‌ها به درک درست و واضحی از سوژه نرسد، اما بخش تیره و سیاه تصویر باعث شکل‌گیری قدرت تخیل بیننده می‌شود.
باید به یاد داشته باشید که عکاسی سیلوئت به نورپردازی از پشت یا بک‌لایتینگ ( back lighting ) بستگی دارد، در واقع نور باید از پشت سر و با شدت بسیار زیادی به سوژه شما بتابد. دراین حالت پس زمینه روشن میماند و پیش زمینه کاملا سیاه می‌شود. می‌توان گفت که خورشید برای این عکس‌ها آسان‌ترین منبع نور برای استفاده است، اما باید حواستان را جمع کنید تا پدیده‌هایی مثل آندر اکسپوژر یا اور اکسپوژر در عکستان رخ ندهد.
استفاده از سیلوئت برای عکاسی دراماتیک
عکس زیر از یک طوفان ثبت شده که حضور سایه و کنتراست شدید، آن را به یک صحنه دراماتیک تبدیل کرده است. در واقع مه و غبار، خود حالتی گنگ و مبهم به عکس می‌بخشد و ترکیب آن با سایه و هلایلایت‌های شدید، عکسی بی‌نظیر و شاید کمی ترسناک به وجود خواهد آورد.
کوه‌های پس زمینه در اینجا با نور خورشید که معلوم نیست از کدام جهت تابیده شده روشن شده‌اند و کوه‌های جلوتر، در سایه‌ای نامعلوم فرو رفته‌اند که تمام این‌ها ایجاد گنگی و مبهمی می‌کند. نور پس زمینه و ترکیب کوه‌های انتهایی با مه، حالتی شبه وار ایجاد کرده‌اند. یک نوار روشن از قسمت پایین آسمان با بخشی از کوه‌ها نیز هایلایت شدیدی داشته و در هم فرو رفته‌اند.
این نوع تصویر را که پیش زمینه به صورت سیاه دیده شده و پس زمینه در نور فرو رفته است، سیلوئت می‌گویند که یکی از بهترین راه‌ها برای ایجاد حس دراماتیک در یک عکس است. همانطور که گفتم، نور مهمترین عامل در تشکیل یک تصویر سیلوئت و همچنین مهمترین عامل برای ایجاد حس درام در عکس است.
این تصویر به صورت طبیعی مونوکروم است و تبدیل آن به سیاه و سفید به راحتی و زیبایی انجام می‌شود. تصویر زیر نمونه سیاه و سفید آن است که با لایت روم آن را ویرایش کردم :
سایه‌های زیادی در این تصویر که از یک منظره ساحلی ثبت شده وجود دارند و می‌شود از آنها سیلوئت‌های خوبی بدست آورد، اما چیزی که توجه من را به خود جلب کرده و مهمترین نکته عکس است، چهره افرادی است که در سمت راست کادر و بر روی یک صخره سنگی کوچک ایستاده‌اند.
پس از اینکه دوربینم را برای عکاسی از این منظره آماده کرده و دکمه‌ی شاتر را فشار دادم، دو کودک به سرعت ساحل را طی کرده و از صخره بالا رفتند و در کادر من قرار گرفتند. من از یک سرعت شاتر طولانی مدت ( 30 ثانیه ) برای نرم کردن و ابریشمی کردن سطح آب استفاده کردم که همچنین باعث شد آن دو نفر نیز همانند دو روح به نظر برسند و وضوح کاملی در تصویر نداشته باشند.
این کاملا شانسی اتفاق افتاد، اما برای من بسیار خوب بود و نه تنها اشکالی به عکس من وارد نکرد، بلکه باعث افزایش جذابیت‌های بصری آن نیز شد. من خوش شانس بودم چون حرکت آن دو کودک باعث شد یک عمق انسانی و شاید به نوعی جریان زندگی به عکسم اضافه شود. آنها یک نقطه کانونی طبیعی هستند که چشم بیننده را به سمت خود می‌کشند.
تصویر نهایی من در این مقاله اما یک تصویر پر از سایه‌های تیره و هایلایت‌های روشن است که علاوه بر حس دراماتیک، ایجاد معما و پرسش نیز می‌کند که این باعث می‌شود ذهن بیننده در هنگام مشاهده عکس بیشتر درگیر آن شود. در اینجا من فوکوس را بر روی چمن‌ها قرار دادم و دیافراگم را تا حد زیادی باز کردم. این باعث شد خورشید از فوکوس خارج شود و همانند یک اثر بوکه بزرگ و جذاب به نظر برسد.
در واقع خورشید هنگام غروب به رنگ قرمز در می‌آید و آسمان اطراف خود را نیز تا حدی قرمز می‌کند و این نوعی حس غربت و ابهام به منظره اضافه می‌کند. من از همین ویژگی غروب آفتاب استفاده کردم تا حس دراماتیک را به عکسم اضافه کنم. همانطور که قبلا گفتم کنتراست در عکاسی دراماتیک بسیار مهم است و در این عکس حدود دو سوم پایین آن به صورت کامل سیاه شده و یک سوم بالایی آن توسط نور قرمز خورشید، روشن مانده است.
من تعادل رنگ سفید یا وایت بالانس را در نرم‌افزار لایت روم و در مرحله پس پردازش تغییر دادم تا تاکید بر رنگ قرمز گرم خورشید بیشتر شود. این تصویر با دیگر تصاویری که در این مقاله مشاهده کردید، فرق دارد و رنگ جزء مهمی از آن است و اگر حذف شود، عکس اصالت و ویژگی اصلی خودش را از دست می‌دهد. پس من این عکس را به سیاه و سفید تبدیل نمی‌کنم تا رنگ، اثر خود را بر ذهن بیننده به صورت قوی‌تری بگذارد.
خب همانطور که به طور مفصل در این مقاله توضیح دادیم، تکنیک سیلوئت در عکاسی روشی است که برای دستیابی به آن باید به عنوان عکاس سوژه خود را پشت به منبع نور قرار دهید. در واقع پشت سوژه شما در معرض تابش نور باشد و شما در جلوی سوژه قرار بگیرید. در این حالت با انجام تنظیمات صحیح میتوانید عکس خود را با تکنیک سیلوئت ( ضد نور ) در عکاسی ثبت کنید.
آموزش سیلوئت (ضد نور) در عکاسی شاید در بیان ساده باشد اما برای رسیدن به تصاویر ماندگار علاوه بر تمرین مداوم بهتر است زیر نظر یک عکاس کاربلد آن هم در بهترین آموزشگاه عکاسی تهران دوره آموزش عکاسی خود را بگذرانید. حضور در کلاس‌های حرفه‌ای و آتلیه نورپردازی و عکاسی در فضای باز تنها جزئی از امتیازات آموزشگاه عکاسی دیدنگار است.
نتیجه‌گیری
یکی از اهداف من در این مقاله این بود که به شما بگویم الزاما نیاز نیست جزئیات بخش‌های سایه را در عکس حفظ کنید یا به خاطر آن مجبور باشید بر روی عکس خود تغییراتی اغراق آمیز انجام دهید. در واقع بعضی از عکاسان این را یک نقص فنی می‌دانند که سایه فاقد هرگونه جزئیاتی باشد.
این یک نقص فنی یا یک کمبود محسوب نمی‌شود. بگذارید حقیقت را برایتان بگویم، حتی پیشرفته‌ترین سنسورهای دوربین‌های دیجیتال نیز نمی‌توانند آن چیزی را که ما با چشممان می‌بینیم و درک می‌کنیم را به تصویر بکشند. چشم ما توانایی کنترل میزان سایه و روشن را دارد و برای همین در عین حفظ جزئیات در بخش‌های سایه، هیچ اشکالی در بخش‌های روشن یا هایلایت به وجود نمی‌آید.
در عوض ما می‌توانیم از نورهای شدید که ایجاد سایه‌هایی سخت و هایلایت‌هایی بسیار روشن می‌کنند، به صورتی خلاقانه و پویا استفاده کنیم. تا به اینجای کار من به شما نکاتی را گفتم و عکس‌هایی را نشان دادم تا ایده بگیرید، اما از حالا به بعد همه چیز به شما و خلاقیتتان در به کار بردن کنتراست در عکاسی دراماتیک بستگی دارد.
میتوانید سایه‌های عکستان را تاریک‌تر کرده و آن را سیاه و سفید کنید یا به طور کامل بخش‌های سایه را سیاه کنید تا یک عکس سیلوئت داشته باشید. حتی میتوانید از رنگ‌ها و دمای رنگی مختلف استفاده کنید تا حس درام و معمایی بیشتری را به عکس خود بدهید و ذهن بیننده را بیشتر درگیر کنید. میتوانید یک فاصله بین سوژه و پس زمینه قرار دهید و آن را روشن‌تر از حد عادی کنید تا عکستان کمی ترسناک‌تر شود.
در عکاسی هیچ محدودیتی وجود ندارد و این خلاقیت شماست که می‌تواند عکس‌هایتان را از آثار سایر عکاسان متمایز کند. پس حالا دوربین عکاسی تان را بردارید و سعی کنید با استفاده از عنصر کنتراست در عکاسی ، حس دراماتیک و معماگونه‌ای به عکس‌های خود بدهید.
امیدوارم نکاتی که در مقاله ” چگونه از سایه و کنتراست در عکاسی برای ایجاد تصاویر دراماتیک استفاده کنیم؟ “ گفتم برایتان مفید بوده باشد. آیا شما تا به حال تجربه عکاسی با کنتراست بالا و ایجاد حس دراماتیک در عکس را داشته‌اید؟ آیا از تکنیک سیلوئت در عکاسی استفاده کرده‌اید؟ نظرات و پیشنهادات خود را با ما در میان بگذارید. همچنین در صورت وجود پرسش، آن را در بخش نظرات مطرح کنید تا پاسخ دهم.