انواع نماهای چهره در عکاسی پرتره : زاویه‌ی دوربین را چگونه تنظیم کنیم ؟

پروفایل ( نیم رخ ) : در این حالت صورت سوژه تقریبا تا 90 درجه از روبرو چرخانده شده است، به طوری که بینی کاملا به سمت طرفین معطوف شده است و نیم رخ را مشاهده می‌کنیم. در یک نمای واقعی نیم رخ، تنها باید یک سمت صورت را ببینیم، به همراه تنها یک چشم، در واقع نباید چشم دوم در تصویر معلوم باشد.

توجه : یکبار دیگر مراقب مواردی مانند گوشواره و موهای آویزان به زیر چانه باشید که می‌تواند کمی عجیب به نظر برسد. من معمولاً موها را به عقب برس می‌زنم و اگر گوشواره درست به نظر نمی‌رسد یا به نظر می‌رسد به شکلی غیر طبیعی آویزان است، آن را در زیر چانه یا گردن قرار می‌دهم.

زاویه‌ دوربین

مکانی که دوربین خود را قرار می‌دهید تفاوت زیادی در نحوه‌ی نمایش سوژه در تصویر نهایی ایجاد می‌کند.

با این حال، به یاد داشته باشید که من نمی‌توانم قوانین سختی را در اینجا برای شما ارائه دهم. در عوض، از توصیه‌های من به عنوان یک راهنما و نقطه‌ای برای شروع استفاده کنید، سپس از تجربه‌ی خود کمک بگیرید تا به بهترین نتیجه برسید، چرا که هر فرد منحصر به فرد است. سوژه را به تصویر بکشید، آنطور که خودش می‌خواهد به تصویر کشیده شود. هنگامی که این نکات را یاد می‌گیرید و نحوه‌ی عملکرد آنها را در عمل می‌بینید، دانستن نحوه‌ی برخورد با هر پرتره آسان‌تر و آسان‌تر می‌شود.

در اینجا نکات زاویه‌ی دوربین را برای شما جمع آوری کردم :

• زاویه‌ی بالایی دوربین ( بالاتر از سطح چشم سوژه ) بیشتر از بدن بر چهره تأکید می‌کند. این برای یک فرد سنگین وزن خوب است، که در صورت تمایل به او کمک کند لاغرتر به نظر برسد.
• زاویه‌ی کم دوربین ( زیر سطح چشم یا حتی زیر سطح چانه ) می‌تواند قد کمی بلندتر به نظر برسد یا قدرتمندتر باشد. اما این برای اکثر مردم خیلی سبک جذابی نیست. چرا که بیشتر سوراخ بینی معلوم می‌شود و بدن هم بزرگتر از سر به نظر می‌رسد و خیلی از افراد دوست ندارند که از این زاویه دیده شوند.
• برای پرتره‌های گروهی، موقعیت دوربین باید در حدود سطح چشم یا کمی پایین‌تر باشد. این امر باعث کاهش اعوجاج اعضای بدن می‌شود و از عجیب به نظر رسیدن افراد با تناسب‌های غیر عادی جلوگیری می‌کند.
• برای عکاسی از یک یا دو نفر، باید دوربین را در سطح چشم یا کمی بالاتر از آن قرار دهید تا کمی حس تملق و زیبایی و صمیمیت به عکس اضافه شود.

✅​برای آن که زاویه‌ دوربین را به درستی تنظیم کرده و به این ترتیب تصاویر بهتری را به ثبت رساند، لازم است تا عکاس زوایای اصلی و فرعی عکاسی را بشناسد. در ادامه به بررسی این موضوع می‌پردازیم.

زوایای افقی

زاویه‌های افقی به زاویه‌های 0 تا 360 درجه گفته می‌شود. به عنوان مثال اگر سوژه در مقابل لنز دوربین قرار گرفته و عکاس بدون تغییر ارتفاع دوربین دور تا دور سوژه بچرخد، تمامی زوایای افقی را طی کرده است. اگرچه زوایای 180 تا 360 درجه همان تکرار زوایای 0 تا 180 درجه می‌باشد، از آن‌جایی که محیط اطراف سوژه دستخوش تغییر شده و بک‌گراند تغییر می‌کند، تحت عنوان زوایای مجزایی شناخته می‌شوند. در ادامه زوایای 0 تا 180 درجه و کاربرد آن‌ها را مورد بررسی قرار می‌دهیم.

🔸​نمای کامل | زاویه‌ صفر درجه

زاویه‌ صفر بهترین زاویه برای عکاسی پرتره می‌باشد؛ چراکه در این زاویه تمامی تمرکز بر روی چهره خواهد بود. این زاویه‌ عکاسی معمولا حس برابری و ثبات را به مخاطب منتقل می‌کند و در صورتی که علاوه بر آن، زاویه‌ عمودی نیز به درستی انتخاب شود می‌تواند القاکننده‌ حس قدرت نیز باشد. از این رو از نمای کامل یا زاویه‌ صفر در پوسترهای سیاسی بسیار استفاده می‌گردد.

🔸​نمای ¾ | زاویه 30 درجه

در زاویه‌ 30 درجه که به نماس ¾  نیز معروف است، اگرچه قدرت سوژه کمتر از زاویه‌ صفر خواهد بود، با این حال هنوز هم اقتدار سوژه حفظ می‌شود. زاویه‌ 30 درجه بهترین زاویه‌ پرتره در مواقعی بوده که عکاس می‌خواهد حس راز آلودگی را به مخاطب منتقل کند. این زاویه نیز مانند زاویه‌ صفر درجه می‌تواند جزئیات چهره‌ سوژه را به بهترین شکل ممکن نشان دهد.

🔸​نمای 3/2 | زاویه‌ 45 درجه

زاویه‌ 45 درجه که تحت عنوان زاویه‌ 3/2 نیز شناخته می‌شود، سبب می‌شود تا جزئیات چهره قدری کمتر جلب توجه کند. با تغییر کادربندی در عکاسی با زاویه‌ 45 درجه می‌توان احساسات مختلفی را اعم از احساس منطق، قطعیت، ثبات، شادی، تکاپو، انعطاف و… را به مخاطب منتقل کرد. همین انعطاف بالای زاویه‌ 45 درجه در انتقال احساسات بوده که سبب شده این زاویه به عنوان پرکاربردترین زاویه عکاسی شناخته شود.

🔸​زاویه‌ 70 درجه

اگر می‌خواهید زاویه دید مخاطب نسبت به سوژه را کم کنید، بهتر است از زاویه‌ 70 درجه بهره ببرید. در این زاویه بخش‌های اصلی چهره‌ سوژه تار شده و یا از دید خارج می‌گردد و همین امر سبب القای حس سردرگمی در مخاطب جهت شناخت سوژه می‌شود. استفاده از زاویه‌ 70 درجه متناسب با بک‌گراند وی و محل قرارگیری او می‌تواند بیانگر احساسات مختلفی اعم از احساس رشد، نگاه به آینده، احساس حرکت رو به جلو و یا احساس ناراحتی باشد.

🔸​نمای نیمرخ | زاویه‌ 90 درجه

بهترین کلمه‌ای که می‌تواند عکاسی با زاویه‌ 90 درجه را توصیف کند، کلمه‌ ابهام است. چرا که در این زاویه درک سوژه برای مخاطب قدری دشوار خواهد بود. در عکاسی با زاویه‌ 90 درجه بخشی از چهره‌ سوژه کاملا ناشناخته بوده و مخاطب باید متناسب با حس تجسم و تصور خود به شناخت قسمت ناپیدا بپردازد. همین امر نیز سبب القای حس ابهام و گنگی در مخاطب می‌گردد. از عکاسی با زاویه‌ 90 درجه برای طراحی پوستر فیلم‌های معمایی استفاده می‌گردد.

🔸​زاویه‌ 110 درجه

زمانی که از سوژه با زاویه‌ 110 درجه عکاسی می‌شود، مخاطب نسبت به سوژه جایگاهی برابر دارد. به عبارت دیگر مخاطب نه از سوژه دور بوده و نه به آن خیلی نزدیک است که همین امر می‌تواند حس همدلی و همراهی را در مخاطب ایجاد کند. استفاده از زاویه 110 درجه سبب می‌شود تا سوژه القاکننده‌ حس رهبری نیز باشد. علاوه بر زاویه صفر، از زاویه‌ 110 درجه نیز در پوسترهای سیاسی بسیار استفاده می‌شود. همچنین در صحنه‌های ضروری فیلم‌های اکشن از زاویه‌ 110 درجه برای همزاد پنداری مخاطب با نقش اول فیلم استفاده می‌گردد.

🔸​زاویه‌ 135 تا 160 درجه

اگر می‌خواهید از سوژه‌های گم شده عکاسی کرده و به نوعی حس دورافتادگی و انزوای سوژه را نشان دهید، بهترین زاویه زوایای 135 تا 160 درجه می‌باشد. در عکاسی‌هایی که در این زوایا انجام می‌شود، هویت سوژه ناپیدا بوده که همین امر حس طردشدگی را به مخاطب القا می‌کند. این زاویه برای نشان دادن انزوای سوژه در فیلم‌ها نیز مورد استفاده قرار می‌گیرد.

🔸​زاویه‌ 180 درجه

زاویه‌ 180 درجه حس یکپارچگی را منتقل می‌کند. اگر بخواهیم عکاسی با زاویه‌ 180 درجه را در یک کلمه توصیف کنیم، کلمه‌ عبور بهترین توصیف برای آن خواهد بود. از این زاویه می‌توان برای نشان دادن حس جا ماندن، دورافتادگی و عبور سوژه از شادی، سختی، شکست یا… استفاده کرد. البته زاویه‌ 180 درجه برخلاف زاویه‌ 135 تا 160 درجه که به مخاطب حس طردشدگی سوژه را منتقل می‌کند، القاکننده حس تنهایی است. به عبارت دیگر در عکاسی با زاویه‌ 180 درجه این سوژه بوده که مخاطب را رها کرده است.

زوایای عمودی

زوایای عمودی نسبت به زوایای افقی محدودیت بیشتری دارند؛ اگر فاصله‌ دوربین از سوژه در جهت عمودی تغییر کند، زوایای عمودی طی می‌شود. زوایای عمودی نیز مانند زوایای افقی انواع زاویه‌های‌ 0، 30 درجه، 45 درجه، 70 درجه و 90 درجه را شامل می‌شود که در ادامه به بررسی هر یک از این زوایا می‌پردازیم.

🔸​زاویه‌ منفی

زمانی که دوربین در سطحی پایین‌تر از مرکز تصویر قرار گیرد، زاویه ایجاد شده یک زاویه‌ منفی خواهد بود. زاویه‌ منفی سبب می‌شود تا سوژه به مخاطب حس برتری را القا کند. در واقع عکاسی از سوژه از زاویه‌ منفی سبب می‌شود سوژه قدرتمندتر به نظر آمده و حالتی معنوی، روحانی و فرا انسانی داشته باشد. زاویه‌ عمودی منفی برای عکاسی از مقامات سیاسی و مذهبی بسیار استفاده می‌گردد.

🔸​زاویه‌ 0 درجه

زاویه‌ صفر زاویه‌ای هم‌سطح با افق خواهد بود. از این زاویه برای به تصویر کشیدن بخش عظیمی از یک صحنه استفاده گشته و حس متعادلی را به مخاطب منتقل می‌کند. از زاویه‌ عمودی صفر برای سبک‌های عکاسی سوژه محور استفاده می‌شود. عکاسی پرتره با استفاده از زاویه‌ عمودی صفر می‌تواند حس فردیت و قاطعیت سوژه را افزایش دهد. علاوه بر عکس‌های پرتره از این زاویه‌ عکاسی برای عکاسی از محصول نیز استفاده می‌شود.

🔸​زاویه‌ 30 درجه

زاویه‌ عمودی 30 درجه با کمی ارتفاع نسبت به سوژه تنظیم می‌گردد. عکاسی با زاویه‌ 30 درجه سبب می‌شود تا مخاطب بر سوژه تا حدودی مشرف باشد و بتواند جزئیات سوژه را بهتر درک کند. با این حال همچنان قاطعیت و اقتدار سوژه حفظ می‌گردد. عکاسی از زاویه‌ 30 درجه سبب می‌شود تا مخاطب علاوه بر سوژه نسبت به محیط اطراف سوژه نیز اطلاعاتی کسب کند. زاویه‌ عمودی 30 درجه برای عکاسی پرتره از بانوان بسیار مناسب است؛ چرا که سبب تمرکز بر روی ظرافت و لطافت بانوان می‌گردد.

🔸​زاویه‌ 45 درجه

زاویه‌ عمودی 45 درجه به عنوان زاویه‌ای متعادل شناخته می‌شود؛ چرا که در این زاویه مخاطب می‌تواند کامل‌ترین شناخت را نسبت به سوژه داشته باشد. تمامی ویژگی‌های سوژه اعم از ظرافت، قدرت، ثبات و انعطاف وی نیز در حد متعادل به مخاطب منتقل می‌شود. از این زاویه برای نشان دادن حالت تمرکز و تفکر بسیار استفاده می‌گردد.

🔸​زاویه‌ 70 درجه

اگر می‌خواهید سردرگمی نسبی نسبت به سوژه ایجاد کنید، زاویه عمودی 70 درجه یکی از بهترین گزینه‌ها خواهد بود؛ چرا که در این زاویه علاوه بر آن که ویژگی‌های اصلی سوژه قابل مشاهده است، فاصله مخاطب از سوژه قدری دور بوده که سبب می‌شود تمامی جزئیات قابل تشخیص نباشد. استفاده از زاویه‌ عمودی 70 درجه در عکاسی پرتره سبب می‌شود تا مخاطب بر سوژه تسلط داشته باشد؛ اما همچنان نتواند به شناخت کامل از سوژه برسد.

🔸​زاویه‌ 90 درجه

زاویه‌ عمودی 90 درجه یک زاویه‌ تخت بوده که سبب می‌شود قضاوت مخاطب نسبت به سوژه در صادقانه‌ترین حالت ممکن باشد. برای عکاسی پرتره با زاویه‌ 90 درجه کافی‌ست تا سوژه روی زمین خوابیده و عکاسی از سمت بالا انجام شود. عکاسی عمودی 90 درجه سبب می‌شود تا تمامی سوژه در میدان فوکوس بوده و فاصله دید مخاطب تا سوژه برابر باشد.

زوایای مختلط

از ترکیب یک زاویه‌ افقی و یک زاویه عمودی، زاویه‌ مختلط به وجود می‌آید. از آن‌جایی که تمامی زوایا حتی زاویه‌ صفر جزو زوایای افقی و عمودی بوده، می‌توان به این نتیجه رسید که تمامی عکس‌های ثبت شده دارای زاویه‌ مختلط می‌باشند. عکاسی با زاویه‌ مختلف می‌تواند احساس هر دو زاویه را به مخاطب منتقل کند.

انواع لنزها

علاوه بر ارتفاع و زاویه‌ی دوربین، لنزی که انتخاب می‌کنید ظاهر پرتره‌ی شما را به شدت تغییر می‌دهد.

آنچه در مورد لنزهای مختلف می‌دانید را در نظر بگیرید :

• لنزهایی با زاویه دید گسترده بر چشم انداز تأکید دارند، معمولا سوژه‌ها را تحریف می‌کنند و صحنه‌ها را سه بعدی‌تر نشان می‌دهند
• لنزهای تله با فاصله کانونی زیاد، سوژه‌ها را فشرده می‌کنند، همچنین آنها را از هم جدا کرده و باعث می‌شوند کمتر سه بعدی به نظر برسند

این تمام چیزی است که من قصد دارم در این مورد به شما بگویم. من می‌خواهم شما خودتان با امتحان کردن در مورد آنچه من صحبت می‌کنم متوجه این اصطلاحات در عمل شوید. به نمونه‌های زیر نگاه کنید، سپس شخصی را برای عکاسی پیدا کنید. از لنزهای مختلف استفاده کنید و ببینید که چگونه آنها تصویر را تغییر می‌دهند.

چقدر طول می‌کشد تا بر این موارد مسلط شوید ؟

یکی از رایج‌ترین سوالاتی که دانش آموزان از من می‌پرسند این است که ” چقدر طول می‌کشد تا همه‌ی این مطالب را یاد بگیریم ؟ ”

پاسخ دو بخشی است : 4 هفته و 25 سال !

شاید این نوع پاسخ دادن چندان رایج نباشد، اما درست است. من همه‌ی مفاهیم و دستورالمعل‌ها را به سرعت یاد گرفتم، چرا که طی یک برنامه‌ی دو ساله قصد داشتم در عکاسی حرفه‌ای شوم. این درست مانند یادگیری یک زبان کاملا جدید است، اگر ب کشور جدیدی نقل مکان کنید و مجبور باشید که به صورت مداوم با زبان آنها صحبت کنید، خیلی سریع‌تر همه چیز را یاد خواهید گرفت، نسبت به اینکه بخواهید تنها یکبار در ماه و آن هم سر کلاس‌های درس یک چیز جدید را یاد بگیرید. من به شما می‌گویم که چگونه می‌توانید خیلی سریع عکاسی را یاد بگیرید، اصول اولیه را مطالعه کنید، از خانه خارج شوید و عکس بگیرید !

قسمت دوم پاسخ من، 25 سال است، در واقع منظورم این است که من هنوز هم مشغول یادگیری عکاسی هستم، حتی چیزهایی که به دانشجوهای خود یاد می‌دهم را هم هر روز به روز کرده و سعی می‌کنم بیشتر در مورد آنها یاد بگیرم و نکات جدید را کشف کنم. هرگز انتظار نداشته باشید که ناگهان آن را یاد بگیرید تا بعد از آن به صورت کامل مراحل یادگیریتان متوقف شود. آموزش عکاسی یک فرآیند بسیار طولانی است و همیشه هم ادامه دارد. به محض اینکه فکر می‌کنید همه چیز را یاد گرفته‌اید یا اینکه همه‌ی آنها را می‌دانید ، وقت آن است که خودتان را دوباره زیر و رو کنید، چرا که احتمالاً اشتیاق خود را از دست داده‌اید. به هر حال این نظر من است.

زاویه‌ی دوربین و نماهای چهره : در خانه تمرین کنید

این یک تکلیف نیست، بلکه یک پیشنهاد برای بهبود وضعیت شما در عکاسی است.

در صورت امکان، سعی کنید با یک سوژه از نماهای مختلف عکس بگیرید و تنظیمات مختلفی را اعمال کنید. اگر فردی در کنار یک منبع نور بزرگ، مانند یک پنجره بنشیند، میبینید که چرخاندن سر او به سمت نور باعث تغییر الگوی نوری روی صورت او می‌شود و همه‌ی اجزا هم نسبت به قبل به شکل متفاوتی به نمایش در می‌آیند. باید سعی کنید بهترین حالت را برای عکاسی پیدا کنید.

ممکند است افراد مختلف بنا به شرایطشان از زاویه‌های مختلفی خوششان بیاید. آزمایش کنید، شات‌های زیادی بگیرید و هر تنظیمات را چندین بار تغییر دهید تا به بهترین نتیجه‌ی دلخواه خودتان برسید. از فرد بخواهید نشسته و تنها صورت خود را بچرخاند، سپس ببینید صورت او به چه شکل تغییر می‌کند و نور به چه شکل متفاوتی دیده می‌شود.

در حالی که سوژه‌ی خود را برای آخرین تمرین آماده کرده‌اید، ببینید آیا می‌توانید این مورد را نیز وارد کنید :

از ارتفاع‌های مختلفی استفاده کرده و دوربین را در بخش‌ها و زاویای مختلفی قرار دهید؛ البته بهتر است فاصله کانونی یا فاصله‌ی دوربین از سوژه را تغییر ندهید، فقط ارتفاع دوربین را عوض کنید.

در اینجا چند نمونه عکس برایتان آورده‌ام که می‌توانید از آنها برای تمرین کردن استفاده کنید :

• کمی زیر چانه‌ی سوژه
• کمی پایین‌تر از سطح چشم سوژه
• موازی با سطح چشم سوژه
• کمی بالاتر از سطح چشم سوژه
• کاملاً بالاتر از سطح چشم سوژه

سپس از خود بپرسید :

بهترین زاویه برای آن شخص کدام است ؟ از چه زاویه‌ای بیشتر دوست دارند که از آنها عکس گرفته شود ؟ و خب چرا ؟

نتیجه گیری و جمع بندی

اکنون که این مقاله را به پایان رسانده‌اید، باید در استفاده از زاویه‌های چهره و زاویه‌ی دوربین برای ثبت پرتره‌های خیره کننده بهتر و ماهرتر شده باشید.