لنز تله ؛ چه مزایا و معایبی دارد؟
در دنیای تصویربرداری لنزها نقشی تعیین کننده دارند. در واقع بدون لنز دوربین ما قادر نخواهیم بود به ثبت دنیای بیرون از دوربین بپردازیم. تنوع لنزها در خصوصیات و قابلیت‌هایی است که دارند. در این متن قصد داریم در مورد یکی از انواع لنزها بپردازیم. لنز تله که کاربردهای آن دل هر عکاسی را برای داشتنش به تپش وا می‌دارد. هر تصویربرداری با اطلاع از مزیت‌های لنز تله، آرزوی داشتن آن را در سر دارد. البته این لنز برای همه مناسب نیست و مطابق با سبک و کاربرد می‌توان سراغ لنز تله که معمولاً هم گران‌قیمت است، برویم.
شاید تا به حال آن لنزهای بزرگ خبرنگاران ورزشی خصوصاً در مسابقات فوتبال را دیده باشید. لنزهای تله فوتو tele یا به اختصار تِله، به تصویربردار اجازه فوکوس بر روی سوژه‌های دور را می‌دهد. هرچه فاصله کانونی لنز بیشتر شود، زاویه دید تنگ‌تر می‌شود و به سمت تله بودن حرکت می‌کند.
اما استفاده از لنز تله tele در چه موقعیت‌های بهتر است؟ اصلاً باید در چه شرایطی از چنین لنزی بهره برد؟ می‌خواهیم در مورد مزایا و معایب لنز تله بیشتر بدانیم. یکی از لنزهایی که جذابیت بسیار بالایی دارد همین لنز تله tele است. تا به حال به آن تصاویر پرندگان در حال پرواز خیره شده‌اید؟ تصویری که پرنده را با جزئیات بالا نشان می‌دهد؟ نشستن یک حشره کوچک روی شبنم ریز صبحگاهی جلوه به خصوصی دارد. برای ثبت چنین لحظاتی نیازمند یک فاصله کانونی بزرگ هستیم. در ادامه با دیدنگار همراه باشید تا با مزایا و معایب لنز تله بیشتر آشنا شویم.
لنز تله Telephoto Lens چیست؟
لنز تله را باید جز دسته با فوکوس بلند long-focus lens بدانیم. این دسته از لنزها فاصله کانونی‌شان focal length از طول فیزکی خود لنز بلندتر است. برای این منظور از یک گروه لنز ویژه با نام گروه تله‌فوتو telephoto group استفاده می‌شود. خب این فاصله کانونی بلندتر به چه معنی است؟ شما می‌توانید روی سوژه‌های دوردست فوکوس کنید یا آن را در یک قاب بسته‌تر، بزرگ‌تر نشان دهید.
معمولاً برای لنزها فاصله کانونی 70 میلی‌متر به بالا از اصطلاح تله فوتو استفاده می‌شود. از 70 تا 100 میلی‌متر را مدیوم تله فوتو می‌گویند. فاصله کانونی اگر بین 100 تا 300 میلی‌متر باشد را تله فوتو و 300 میلی‌متر به بالا را سوپر تله فوتو می‌گوییم. پس اگر قصد دارید از سوژه‌های دور شات بزنید بهتر است به فاصله‌های کانونی بیش از 100 میلی‌متر فکر کنید.
فاصله کانونی focal length یعنی چه؟
خب از فاصله کانونی گفتیم. می‌خواهیم بدانیم این به چه معنی است؟ این مشخصه اساسی که به صورت عدد به میلی‌متر ذکر می‌شود و جزئی از نامِ انواع لنزهاست، در واقع فاصله بین مرکز اپتیکی لنز و سنسور تصویر است. خب شاید هنوز متوجه نشده باشید. به زبان ساده‌تر بگوییم. وقتی نور وارد بدنه یک دوربین عکاسی می‌شود، پرتوهای نوری در یک نقطه متمرکز می‌شوند که به آن Convergence Point می‌گویند. برای اینکه تصویر تشکیل شود، باید پرتوها دوباره پخش شوند و به سنسور برخورد کنند. فاصله‌ای که نور از نقطه تمرکز تا سنسور طی می‌کند را فاصله کانونی می‌گوییم.
کاربرد اصلی لنز تله فوتو telephoto lens چیست؟
فرض کنید قصد دارید از یک پروانه که روی یک گل نشسته است، تصویری واضح و با فوکوس ثبت کنید. مشخصاً شما قادر نخواهید بود به سوژه نزدیک شوید و یک تصویر ماکرو از آن شات بزنید. همچنین زوم کردن با لنزهای معمول، فقط از کیفیت تصویر شما خواهد کاست و آنطور که باید زیبایی‌های سوژه و قاب را نشان نمی‌دهد. به این منظور یک لنز تله telephoto lens درست و درمان می‌تواند اعجاز برانگیز باشد. از تصویری که ثبت می‌کنید هیجان‌زده خواهید شد. همه چیز واضح و با جزئیات از یک سوژه دور ثبت می‌شود.
شاید بتوان گفت کاربرد اساسی یک لنز تله‌فوتو ثبت سوژه‌های دور است. اما برخی افراد از لنزهای تله فوتو با فاصله کانونی در حد 70 میلی‌متر برای پرتره‌نگاری هم بهره می‌برند. بله کاربرد هیچ لنزی به یک منظور محدود نمی‌شود.
تا اینجا اطلاعاتی در مورد لنز تله به دست آوردید. حالا برویم سراغ مزایا و معایب این لنز دوست‌داشتنی!
مزایا و معایب استفاده از لنز تله
به طور کلی در استفاده از لنزها ما به سبک و مقصود خود باید فکر کنیم. نمی‌توان گفت لنز واید بهتر است یا لنز تله! هرکدام ویژگی‌های خاصِ خودشان را دارند. بر اساس کاربردی که دنبال می‌کنیم می‌توانیم از انواع لنزها بهره‌مند شویم. انواع لنزها کدام هستند؟ به طور کلی با
- جهان از چشم ماهی Fish Eye با زاویه دید 180 درجه
- اولتراواید Ultra Wide با زاویه دید 114 تا 84 درجه
- واید Wide زاویه دید 84 تا 63 درجه
- نرمال Normal زاویه دید 63 تا 34 درجه
- تِله Tele زاویه دید 34 تا 8 درجه
- سوپر تله Super Tele 8 درجه و کمتر
همانطور که متوجه شدیم یکی از پارامترهایی که فاصله کانونی روی آن اثرگذار است، زاویه دید است. هرچه بتوانیم به یک سوژۀ دور، نزدیک‌تر شویم، متعاقباً زاویه دید خود را نیز محدود کرده‌ایم.
مزایای عکاسی با یک لنز تله چیست؟
خب شاید با این موضوع آشنا شده باشیم که ثبت سوژه‌های دور با جزئیات و وضوح بالا، مزیت اساسی یک لنز تله هستند. شما می‌توانید بدون نزدیک شدن به سوژه‌ای در فاصله‌ای دور، با توجه به اندازه فاصله کانونی که در اختیار دارید، اقدام به عکسبرداری کنید.
نمایش سوژه‌ها با اندازه حقیقی
در کنار ثبت سوژه‌های دور با وضوح و جزئیات بالا، شما می‌توانید یک مقیاس صحیح در عکاسی خود به نمایش بگذارید. برخلاف لنزهای واید و اولتراواید که منجر به تغییر در ابعاد منظر dimensional perspective می‌شود، یک استفاده درست و به جا از لنز تله می‌تواند تمام اجزای کادر شما را با اندازه حقیقی خودشان به نمایش بگذارید.
پرتره‌نگاری و عکاسی با پس‌زمینه فوق‌العاده تار
همانطور که می‌دانید لنزهای نرمال با فاصله کانونی 35 تا حدود 70 میلی‌متر به عنوان یکی از بهترین لنزهای پرتره‌نگاری به شمار می‌آیند. این لنزها یادآور زاویه دید چشم خودمان است. اما شاید تا حالا با تصاویری روبرو شده‌اید که سوژه‌ای شارپ در یک پس‌زمینه شدیداً تار قرار گرفته است. در این صورت پای یک لنز تله در میان است. شاید بتوانیم از فاصله کانونی 70 تا 100 میلی‌متر یادی بکنیم. لنز سیگما Sigma 85mm f/1.4 DG DN می‌تواند یکی از این موارد باشد.
به هرحال عده‌ای ترجیح می‌دهند به جای یک لنز ثابت Prime از یک لنز زوم Zoom بهره‌مند شوند. لنزهای زوم به شما اجازه تغییر فاصله کانونی را خواهند داد که از این نظر می‌توانند در شرایط مختلف، اهداف عکاس را برآورده کنند.
در این صورت می‌توانیم به Sony E 55-210mm f/4.5-6.3 OSS اشاره کنیم. یک لنز ارزان قیمت و کاربردی که می‌تواند دل هر عکاسی را به دست آورد. اگر به دنبال یک لنز حرفه‌ای در همین حال و هوا هستید، Sony FE 70-200mm f/2.8 GM OSS II کاملاً باب میل شماست. برای خرید هر کدام از این لنزها و سایر موارد مشابه بهتر است سری به سایت فروشگاه دیدنگار بزنید و تمام لنزهای تله را بررسی کنید و بهترین را انتخاب کنید.
لنز تله فوتو چه معایبی دارد؟
همانطور که گفتیم یک لنز بابت فاصله کانونی نمی‌تواند عیبی داشته باشد. نمی‌توانیم از فاصله کانونی عیبی بگیریم. این یک امکان برای عکاس است. عیب زمانی وجود دارد که عکاس گمان کند که خریدن یک لنز تله برای ثبت تصویر ماه کافی است.
بارها رخ می‌دهد که عکاس از یک سفر باز‌می‌گردد؛ با کلی عکس تار که توسط لنز تله ثبت شده‌اند. آن‌ها لنز تله فوتوی خوبی هم در دست داشته‌اند، اما تصاویری که ثبت شده اصلاً جالب نیست. دلیل این موضوع ساده است. عدم آشنایی با استفاده از ابزار و سبک عکاسی. آن‌ها با خود فکر می‌کنند که خب؟ قرار است از چه سوژه‌ای در چه فاصله‌ای شات بزنند، و همین را کافی می‌دانند. برای عکاسی تله شما نیازمند استفاده از تکنیک‌های عکاسی و گاهی اکسسوری‌های دیگری در کنار خود هستید تا بتوانید تصاویر شارپ ثبت کنید.
به دو تصویر زیر دقت کنید! هر دو با یک لنز تله فوتو ثبت شده‌اند. شما کدام یک را می‌پسندید؟ عکس سمت راست فقط با رعایت نکات تکنیکی عکاسی تله به این حال خوب درآمده است.
عکاسی تله tele photography با دو لنز مشابه و نتایجی متفاوت
مساله اساسی در عکاسی با لنز تله
موضوع خیلی ساده است. لرزش منجر به تاری سوژه می‌شود. این یکی از عیبهای لنزهای تله فوتو است که البته تقصیری هم ندارند. به هرحال شما از سوژه‌ای دور تصویربرداری می‌کنید و خود به خود لرزش‌های ریز را نیز ثبت خواهید کرد.
خب برای حل این موضوع راه‌حلی ساده وجود دارد. سه‌پایه‌ها Tripods! شما می‌توانید از این لینک انواع سه پایه‌ها را در سایت دیدنگار دید بزنید. خب این هم یک عیب دیگر، شما احتمالاً مجبور هستید یک سه پایه بخرید که البته خیلی جاها به درد شما خواهد خورد. اگر بخواهم بدون سه پایه شات بزنم چه؟ این بستگی به دانش عکاسی شما دارد. احتمالاً باید سراغ سرعت شاتر shutter speed بروید و آن را بالاتر ببرید.
سرعت شاتر بالا برای ثبت تصاویر شارپ با لنز تله بدون سه پایه
سرعت شاتر بالا می‌تواند در این زمینه به شما کمک کند. به این طریق شما با سرعت بالاتری عکس را ثبت خواهید کرد و از اثر لرزش که منجر به تاری blurry تصویر می‌شود، ممانعت کنید. می‌توان از نسبت 1 به اندازه فاصله کانونی لنز تله به عنوان یک استاندارد یاد کرد. به عنوان مثال اگر یک لنز 400 میلی‌متری در دست دارید سرعت شاتر باید در حدود 1/400 sec یا کوتاه‌تر باشد.
البته این نسبت برای لنزهای فول‌فریم است. برای لنزهای Crop Sensor داستان به نسبت کراپ بستگی دارد. احتمالاً یک لنز تله 400 میلی‌متری فاصله کانونی موثر 600 میلی‌متری داشته باشد. خب در این صورت باید از سرعت شاتر 1/600 sec یا کوتاه‌تر برای ثبت تصویر شارپ بهره‌مند شوید.
لنزهای تله بزرگ و سنگین هستند
البته این بیچاره‌های جذاب واقعاً تقصیری در اینجا هم ندارند. مثل این است که انتظار داشته باشید یک کامیون با ظرفیت حمل بالا اما در اندازه یک پراید داشته باشید! قطعاً ممکن نیست. اما به هرحال لنزهای تله فوتو بزرگ و سنگین هستند.
لنزهای تله فوتو حد گشودگی تنگ‌تری دارند
می‌دانیم که لنزها با حد گشودگی بازتر wide aperture بزرگ‌تر و سنگین‌تر از لنزها با حد گشودگی تنگ‌تر narrow aperture هستند. این قضیه وقتی پای لنز تله در میان باشد شدت هم می‌گیرد. یک لنز تله با فاصله کانونی 300 میلی‌متری و حد گشودگی f/4، حدوداً 100 میلی‌متر قطر و وزنی حول و حوش 900 گرم خواهد بود. یک 300 میلی‌متری f/2.8 حدوداً 200 میلی‌متر قطر و وزنی در حدود 3 تا 3.5 کیلوگرم است! همچنین یک لنز 400 میلی‌متری f/2.8 قطری در حد 260 میلی‌متر و وزن 4.5 کیلوگرم خواهد داشت. به همین خاطر برای اینکه یک لنز تله 400 تا 500 میلی‌متری نسبتاً جمع و جور که قابل حمل باشد را داشته باشیم، شاید به حد گشودگی f/5.6 یا f/6.3 باید فکر کنیم. این یعنی زمان اکسپوژ طولانی exposure time و در نتیجه ثبت لرزش بیشتر است.
خب هر آنچه لازم بود به طور تخصصی و دقیق برای شما توضیح دادیم. اگر چیزی از قلم افتاد، خوشحال می‌شویم به ما بگویید. حالا با داشتن این اطلاعات به فکر خرید لنز تله افتاده‌اید یا خیر؟
لنز تله فوتو مناسب کار من است؟
اگر قصد دارید از سوژه‌های دور تصاویری ثبت کنید، عکاس حیات وحش هستید، تصاویر فلکی ثبت می‌کنید یا به موقعیت‌هایی مشابه با یک زمین فوتبال سر و کار دارید، قطعا یک لنز تله ضرورت دارد. همچنین اگر اهل پرتره‌نگاری هستید می‌توانید لنز تله کوتاه تا مدیوم را یک امکان هیجان‌انگیز برای ثبت تصاویری بی‌نظیر در نظر داشته باشید.
مطابق با نیازها و سبکی که دارید لنز تله می‌تواند در کنار تجهیزات شما خودنمایی کند. یکی از کاربردی‌ترین و جذاب‌ترین لنزهاست. مزایای آن کاملاً بستگی به توانایی‌های شما در عکاسی است. در این متن نگاهی کوتاه به تکنیک‌های عکاسی با لنز تله داشتیم؛ در مقالات بعدی به صورت مفصل‌تر در این زمینه مباحثی را مطرح خواهیم کرد.
در کنار دانش عکاسی کافی، ضرورت استفاده از سه پایه در برخی شرایط، اندازه بزرگ و وزن بالا، قیمت بالای لنز تله را هم از عیبهای آن برشمریم. البته اینکه دانش عکاسی کافی را عیب دانستیم شاید خنده‌دار به نظر برسد! به هرحال شما برای ثبت تصاویر شارپ و درست و درمان با لنز تله شاید نیاز به مطالعه یا طی کردن دوره‌هایی باشید.
آیا تجربه استفاده از لنزهای تله را داشتید؟ تا چه حد با برند تامرون Tamron ژاپنی که از اساتید تولید لنز تله است آشنایی دارید؟ به نظر شما به چه نکاتی در متن اشاره نشده است؟ به کدام نکات می‌توان بیش از این پرداخت؟ نظرات خود را با ما و دیگران در میان بگذارید تا به پیشرفت هم کمک کنیم.
