کلوین: بررسی رنگ در نور فلاش و ثابت
حرارت یا دمای رنگ نور، نقطه‌ای است که عکاسی را به علم فیزیک متصل می‌کند. دمای نور یا رنگ نور مقوله‌ای است که اگر اطلاعی از آن نداشته باشید، حتی با نورپردازی استاندارد هم نمی‌توانید به آن چیزی که در ذهن دارید، نزدیک شوید.
بسیاری از عکاسان بزرگ ادعا دارند که: «عکاسی مطالعه نور است» و هر نوری، دما و رنگ مخصوص به خود را دارد که روی کیفیت و نتیجه نهایی شما تاثیر می‌گذارد. شاید واژه دما و نور ذهن شما را به اصطلاحاتی مثل لامپ مهتابی و لامپ آفتابی برده باشد؛ اما این اصطلاحات، درست نبوده و در عکاسی هم جایی ندارند. تنها یک نکته را به شما بگویم: تفاوت نور فلاش و ثابت در تنظیم دمای آن است.
برای اینکه به شکل ساده و دقیق متوجه شوید دمای نور چه معنی دارد؟ و چگونه باید از آن در عکاسی استفاده کرد؟، در این بخش همراه ما باشید. می‌خواهیم به دنیای نورهای رنگی برویم و با کاربرد آنها در عکاسی و منابع نوری ثابت و نور فلاش آشنا شویم.
می‌دانید دمای رنگ نور فلاش دقیقاً چیست؟!
اگر بخواهیم یک تعریف رسمی و استاندارد از این واژه یعنی Colour Temperature یا CT در اختیارتان بگذاریم، باید بگوییم: دمای رنگ نور، میزان رنگ نور خارج شده از منبع نور شما را نشان می‌دهد که به نوعی بیانگر سردی یا گرمی است. واحد اندازه‌گیری دمای نور، کلوین بوده و این پارامتر روی تمام منابع نوری توسط سازنده آن قید می‌شود. اما این تعریف چیزی نیست که به سادگی قابل درک باشد.
برای شناخت دقیق‌تر کلوین باید کمی بیشتر با ویژگی‌های رنگ نور آشنا شویم. برای اینکه بتوانند دما یا رنگ نور را تعریف کنند از جسم سیاه ایده‌آل استفاده می‌کنند. البته جسم سیاه در واقع وجود خارجی ندارد؛ بلکه یک مفهوم تئوری در فیزیک است که می‌تواند ویژگی‌های ایده‌آل برای اندازه‌گیری دما را داشته باشد.
زمانی که این جسم سیاه ایده‌آل را گرم کنیم در دماهای مختلف، نورهای متفاوتی را از خود ساطع می‌کند. این نورها که همگی در طیف مرئی چشم انسان قرار می‌گیرند، می‌توانند به ما کمک کنند تا دمای نور را تعریف کنیم.
به عنوان مثال زمانی که می‌گویند: دمای رنگ این نور 5000 کلوین است. یعنی باید جسم سیاه تا 5000 درجه کلوین گرم شود، تا این رنگ نور را از خود ساطع کند.
اگر نگاهی به منحنی دمای نور بیندازید، متوجه می‌شوید؛ هر چه اعداد کوچک‌تر باشند، به محدوده رنگ‌های گرم مثل زرد و نارنجی نزدیک‌تر شده‌ایم. در مقابل هر چه به طرف دیگر منحنی دمای نور برویم و اعداد بزرگ‌تر شوند، به طیف رنگ‌های سرد مثل آبی نزدیک شده‌ایم.
برای درک ساده تر منحنی دمای نور می‌توان آن را حتی با قطعه‌ای فلزی امتحان کرد. زمانی که به یک قطعه فلز حرارت دهید ابتدا به رنگ‌های قرمز و نارنجی درمی‌آید و هر چه بیشتر می‌گذرد و دما بالاتر می‌رود، رنگ‌هایی مثل سفید، بنفش و آبی نمایان خواهند شد.
خب تا اینجا یک توضیح اساسی و جذاب در مورد کلوین داده‌ایم. آماده ورود به دنیای نورهای گرم تا سرد هستید؟
حتماً بخوانید: نور سافت باکس و چتر: بررسی کامل تفاوت نور بازتابی
دنیای نورهای گرم، سرد و میانه (متعادل)
از آنجایی که رنگ نور در عکاسی و فیلمبرداری اهمیت ویژه‌ای دارد، و بیشتر عکاسان به طور مادرزادی فیزیک‌دان نیستند! یک دسته‌بندی معقولانه برای دمای رنگ نور تعریف کرده‌اند. در این استاندارد 3 محدوده برای تشخیص ساده رنگ نور سفید تعیین شده است؛ چراکه نور سفید بیشترین کاربرد را در جنبه‌های مختلف عکاسی و زندگی دارد.
این دسته‌بندی به شکل زیر است:
- نور سفید گرم یا Warm White (WW) به 3300 درجه کلوین و کمتر از آن مربوط است.
- نور سفید میانه یا Natural White (NW) بین 3300 تا 5300 درجه کلوین است.
- نور سفید سرد یا Cool White (CT) مقداری بیشتر از 5300 درجه کلوین دارد.
با شناخت این دسته‌بندی و مفهوم دمای نور حتماً متوجه شده‌اید، که اصطلاح نور گرم آفتابی یا سرد مهتابی کاملاً اشتباه است! هر چه دمای نور بیشتر می‌شود، به سمت رنگ‌های سردتر می‌رویم.
شناخت این دماها به شما کمک می‌کنند تا در زمان عکاسی علاوه بر اینکه شدت روشنایی مورد نیاز خود را ملاک قرار داده‌اید، عوامل دیگری مثل رنگ‌های استفاده شده در پس زمینه و حتی موقعیت جغرافیایی و زمان روز را نیز در نظر بگیرید. در ادامه همراه ما باشید تا ببینیم دمای نور چه تاثیری بر نتیجه نهایی عکاسی شما می‌گذارد.
چرا یک عکاس باید با دمای رنگ و کلوین آشنا باشد؟!
شاید تا اینجا کمی حوصله‌تان را سر برده باشیم و با خود فکر کنید من یک عکاسم و قرار نیست فیزیک دانشگاهی تدریس کنم! اما شما را به جملاتی که ابتدای مقاله آورده شد ارجاع می‌دهم: «عکاسی مطالعه نور است.» و حتماً هم می‌دانید که نور پدیده‌ای مربوط به علم فیزیک محسوب می‌شود!
اما در این بخش می‌خواهیم ببینیم شناخت دمای رنگ نورها و کلوین واقعاً اهمیت دارد؟! چرا باید با این اعداد گیج‌کننده سروکله بزنیم؟ آیا در زمان راه‌اندازی منابع نوری مختلف باید به دمای آنها توجه کنیم؟!
جالب است بدانید فقط شما به عنوان عکاس با مقوله رنگ نور درگیر نیستید؛ این موضوع گریبان طراحان دکوراسیون را محکم‌تر از شما گرفته است! چراکه برای طراحی نورپردازی در خانه‌های مختلف باید تمام جوانب و حتی آثار روانشناسی حاصل از دمای رنگ نور را در نظر بگیرند.
این موضوع آنقدر اهمیت دارد که یک فیزیک‌دان هلندی، یک منحنی برای بررسی ارتباط بین رنگ نور و میزان آسودگی افراد ترسیم کرده است: «منحنی کرایتهف»
اما دمای نور در عکسی که به ثبت می‌رسانید می‌تواند منجر به بیان احساسات متفاوتی شود. به عنوان مثال رنگ‌هایی مثل زرد، سبز و قرمز که دمای پایینی دارند و در دسته رنگ‌های گرم قرار می‌گیرند، می‌توانند محرک سیستم عصبی باشند و احساسات را با شدت بیشتری بیان کنند.
از طرف دیگر برای ثبت بهترین نتایج در یک محیط لازم است که دمای نور محیط را در نظر بگیرید و دمای منبع نور خود را با توجه به هدفی که دارید، تنظیم کنید.
برای شناخت دقیق‌تر دمای نور و تاثیر آن بر عکسی که ثبت می‌کنید، بد نیست نگاهی به روانشناسی رنگ‌ها و تاثیر آن بر بیان احساسات بیندازید. همچنین باید در نظر داشته باشید در دنیای تصویر، نورهای مختلف برای بیان اهداف متفاوتی استفاده می‌شوند که اطلاع از آنها شما را به یک عکاس حرفه‌ای تبدیل می‌کند.
حتماً بخوانید: نورپردازی سینمایی: حرفه‌ای‌ترین راهنمای معرفی تجهیزات نور
چه تفاوتی بین دمای منابع نوری مختلف آنها وجود دارد؟!
بیشترین درگیری عکاس‌ها با منابع نوری و دما یا رنگ نور آنهاست. همین ابتدا بگوییم: که 2 منبع نور با دمای یکسان هم ممکن است، کیفیت نور یکسانی را در اختیار شما قرار ندهند. پس لازم است دمای نور را خودتان تنظیم کنید.
اما در میان منابع نوری مختلف که برای عکاسی استفاده می‌شود، برخی از آنها قابلیت تنظیم دما داشته و برخی دیگر کاملاً ثابت هستند. در ادامه می‌خواهیم این موضوع را در 2 نوع منبع نوری، یعنی نور فلاش استودیویی و منابع نوری ثابت یا LED بررسی کنیم.
کلوین نور فلاش استودیویی
احتمالاً برای شما هم پیش آمده است، که در زمان عکاسی از 2 منبع نور که در ظاهر نور سفید تولید می‌کردند، استفاده کرده باشید؛ اما زمانی که به خروجی عکس نگاه کردید، تفاوت فاحشی در آنها دیده‌اید. یا در مثالی دیگر حتماً برای شما هم اتفاق افتاده که محیط را به رنگ دیگری می‌دیدید، ولی زمانی که عکس گرفتید، نتیجه با چشمان شما زمین تا آسمان تفاوت داشته است!
تمام این موارد به این دلیل هستند که دوربین عکاسی، رنگ نور یا دمای نور را دقیق‌تر از چشم انسان پردازش می‌کند، در حالی که مغز ما سعی می‌کند دمای نور را متعادل کرده و آن را طبیعی جلوه دهد. (به همین دلیل هم مفهومی به نام تراز سفیدی یا وایت بالانس در عکاسی تعریف شده است.)
این تجربه در زمان استفاده از فلاش‌های استودیویی بیشتر اتفاق می‌افتد. این فلاش‌ها عموماً با یک رنگ نور مشخص تولید می‌شوند و شما قابلیت تغییر آن را ندارید. به عنوان مثال اگر به کیت فلاش استودیویی مدل Zx3-400 بونز نگاهی بیندازید، متوجه می‌شوید دمای نور استاندارد 5600 درجه کلوین را تولید می‌کند. برای آشنایی بیشتر با مشخصات فنی این فلاش می‌توانید به فروشگاه دیدنگار سری بزنید و سوالات خود را از مشاوران فروش بپرسید.
از آنجایی که فلاش‌های استودیویی امکان تنظیم دمای نور را ندارند، معمولاً با مقدار استاندارد 5600 کلوین تولید می‌شوند. البته این مقدار می‌تواند تا 100 درجه کمتر یا بیشتر خطا داشته باشد. به همین دلیل ممکن است در زمان استفاده از 2 فلاش استودیویی یکسان، رنگ نور در تصاویر نهایی‌تان متفاوت باشد.
حتماً بخوانید: افزودن فیلتر رنگی جهت نورپردازی مدرن در عکاسی پرتره
کلوین در منابع نور ثابت یا LED
فلاش‌های استودیویی زمانی کاربرد دارند که شما به نور طبیعی نیاز داشته باشید؛ این موضوع را می‌توان از روی نام آنها (استودیویی) هم دریافت که بیشتر در استودیوها کاربرد دارند. در مقابل این منابع نوری، نورهای ثابت یا LED قرار می‌گیرند که می‌توانند کارایی‌های بیشتری از خودشان نشان دهند.
یکی از مزیت‌های نورهای LED که باعث شد آنها در سال‌های اخیر سروصدای زیادی در دنیای تصویر داشته باشند، امکان تنظیم دمای نور در آنهاست. زمانی که به یکی از این محصولات به عنوان مثال نور ثابت ال ای دی DBK Video Light SMD 180 LED نگاه کنید، می‌بینید که دمای نور در آنها یک بازه مشخص است. در واقع در این منابع نوری ما بیشتر با یک محدوده دمایی سروکار داریم تا یک دمای نور مشخص.
مثلاً همین لامپ LED که در بالا به آن اشاره کردیم، می‌تواند دمای نور را از 3100 تا 5500 درجه کلوین پوشش دهد. این موضوع برای عکاسی در محیط‌های مختلف یا برای بیان احساسات متفاوت در عکس مفید خواهد بود. برای خرید آسان این محصول کافی‌ست به سایت فروشگاه بروید، خرید را انجام دهید و در کمترین زمان محصول را تحویل بگیرید.
علاوه بر پنل‌های نوری LED، هر منبع نوری که از لامپ‌های LED در خود استفاده کرده باشد، قابلیت تنظیم دما را به شما می‌دهد. به عنوان مثال حتی در رینگ لایت حرفه ای مدل BK416 Ring light هم می‌توانید دمای نور را بین 3200 تا 5500 درجه کلوین تنظیم کنید. تنوع بسیاری در رینگ لایت‌های موجود در بازار وجود دارد. برای بهترین انتخاب به مقایسه آنها بپردازید و بدانید مشاوران ما در هر زمان آماده پاسخگویی به سوالات شما هستند.
دیدنگار شما را با زیروبم نور فلاش و ثابت آشنا کرد. نوبت شماست که با توجه به هدفی که دارید، مناسب‌ترین را انتخاب کنید.
کاربرد کلوین در عکاسی
شاید بتوان گفت نور مهم‌ترین و البته پردردسرترین بخش عکاسی است. افرادی که به عکاسی علاقه دارند، با ورود به دنیای تصویر متوجه اهمیت پدیده‌های فیزیکی مثل نور و دمای آن در عکاسی می‌شوند. شاید این مفاهیم در ابتدا کمی گیج‌کننده به نظر برسند، اما برای رسیدن به جایگاه‌های با ارزش در هر صنعتی، باید اطلاعات خود را بالا ببرید و از آنها نهایت استفاده را داشته باشید.
درجه کلوین در عکاسی
گاهی می‌توانید درجه دمای رنگ نور که با کلوین مشخص می‌شود را به عمد به سمت سردی یا گرمی ببرید. در نتیجه با مفاهیم جدیدی روبرو می‌شویم که در اثرگذاری ایده شما بر ذهن مخاطب کاملاً مشهود است. این مساله در فیلمبرداری و عکاسی حرفه‌ای یک تکنیک به حساب می‌آید. برای تسلط به این موضوع بهتر است به صورت حرفه‌ای آموزش ببینید.
آموزش کلوین در عکاسی
تا اینجا سعی کردیم به زبان ساده شما را با مفهوم دمای رنگ نور و واحد آن که کلوین باشد، آشنا کنیم. هر چند این مقوله گسترده‌تر از آن است که بتوان آن را در یک مقاله کوچک جای داد؛ اما امیدواریم اطلاعات خوبی در اختیارتان قرار داده باشیم. این اطلاعات شروعی برای آشنایی و تمرین عکاسی و تجربه کردن این موضوع به صورت عملی است. زمانی که به طور عملی به بررسی این موضوع و تاثیرات آن بر عکس نهایی می‌پردازید، بهتر است یک راهنمای عکاس داشته باشید تا شما را برای رسیدن به بهترین نتیجه یاری کند. در این شرایط پیشنهاد می‌کنیم با شرکت در یک دوره آموزش عکاسی مهارت خود را تکمیل کنید و به درک عمیقی از کلوین برسید.
کلوین در عکاسی با موبایل
اگر از طرفداران موبایل‌گرافی باشید و به دستکاری تنظیمات دوربین گوشی موبایل‌تان هم عادت داشته باشید، ممکن است با تنظیمات دمای رنگ در عکاسی با موبایل آشنا شده باشید. اما در این بخش به طور مختصر تنظیمات مربوطه را برایتان گام به گام آموزش می‌دهیم. پیش از شروع یادآور می‌شویم که در هر مرحله ممکن است با توجه به برند و مدل گوشی موبایل شما تعداد تنظیمات متغییر باشد. خب برای شروع آیکون دوربین را لمس کنید. گزینه pro را انتخاب کنید. در این مرحله گزینه BW که مربوط به وایت بالانس و تراز سفیدی در عکس است، نمایش داده می‌شود. در این تنظیمات گزینه‌های آفتابی، مهتابی، تنگستن و گزینه‌ای برای تنظیمات دستی فعال می‌شود. گزینه تنظیمات دستی را لمس کنید و تغییرات دلخواه‌تان را ایجاد کنید.
شما چه اطلاعات جالبی از دمای نور دارید؟! آیا برای عکاسی به آن توجه می‌کردید یا می‌گذاشتید همه چیز به شکل اتوماتیک تنظیم شود؟! چه مفاهیمی در رابطه با نور و دمای رنگ نور برای شما چالش برانگیز بوده است؟! منتظر نظرات و سوالات شما در بخش دیدگاه‌ها هستیم.