آموزش عکاسی از ابرها، المان‌های جذاب طبیعی
مقدمه : در این مقاله آموزشی از مجله دیدنگار قصد داریم شما را با مبحث جذاب عکاسی از ابر آشنا کنیم. ابرها المان‌های جذاب طبیعی هستند که تغییر فرم ناگهانی آن‌ها می‌تواند سوژه و پرونده‌ای هیجان‌انگیز برای عکاسی باشد. این راهنمای کوتاه در آموزش عکاسی از ابر توسط جیم رید ( Jim Reed ) از عکاسان همکار با تیم نیکون تهیه شده است. امیدواریم مطالعه‌ی آن، راهنمای اولیه‌ی مناسبی در عکاسی از این سوژه‌های زیبای طبیعی باشد.
| این ابرهای کومه‌ای ( Stratocumulus ) که به‌علت وزش باد این فرم را به‌خود گرفته‌اند، چشم من را در یکی از پیاده‌روی‌ها به‌خود جلب کرد. اساسا عکاسی از ابرهای جدا مانده از گروه، همیشه جذاب است. فرم ابرها موجب شد تا قاب بندی عمودی را به‌جای افقی ترجیح دهم. این عکس با دوربین D5 و با لنز Nikkor AF-S 24-70mm f/2.8G ED و با تنظیمات 1/200 ثانیه – f/11 – ایزوی 100 و حالت نورسنجی ماتریکسی ( Matrix Metering ) به ثبت رسیده است. |
ابرها به عنوان سوژه‌ی یک پرونده‌ی عکاسی
شاید در میان المان‌های مختلف طبیعی، عکاسی از ابر پرونده‌ی چندان محبوبی همچون اجرام آسمانی، گل‌ها و لند اسکیپ‌های دشت و کوهستان نباشد؛ اما فرم پذیری متغیر آن‌ها می‌تواند پشتوانه‌ی یک پرونده‌ی عکاسی جامع و جذاب باشد. شکل‌ها و رنگ‌های ایجاد شده توسط آن‌ها و پترن و بافتشان می‌تواند خالق عکس‌های چشم‌گیر خلاقانه‌ای باشد. تمامی تصاویر این مقاله با عنوان آموزش عکاسی از ابر توسط جیم رید تهیه شده و عکس بالا یکی از نمونه‌های جذاب پرونده‌ی او است.
جیم متخصص عکاسی از شرایط و اتفاقات مختلف آب و هوایی است و در این پرونده قصد دارد با معرفی چند عکس و همچنین اعلام تنظیمات خود، شما را با عکاسی از ابر بیشتر آشنا کند.
| عکس غروب یکی از سواحل کارولینای جنوبی. عکس در هنگام پایین آمدن خورشید از خط افق و تاثیر نور آن بر روی ابرها به ثبت رسیده است. این پرونده‌ی عکاسی از ابر در ماه دسامبر اتفاق افتاده و در این زمان از سال می‌توان شاهد این فضای نوری بود. این عکس با دوربین D2X و با لنز AF-S DX ZOOM-Nikkor 17-55mm f/2.8G IF-ED و با تنظیمات 1/4 ثانیه – f/9.5 – ایزوی 100 و حالت نورسنجی ماتریکسی ( Matrix Metering ) به ثبت رسیده است. |
| در این عکس کنتراست و تضاد بین ابرهای درهم‌تنیده و آسمان باز، قبل از وقوع یک طوفان به ثبت رسیده است. این عکس با دوربین D5 و با لنز Nikkor AF-S 24-70mm f/2.8G ED و با تنظیمات 1/125 ثانیه – f/5.6 – ایزوی 800 و حالت نورسنجی ماتریکسی ( Matrix Metering ) به ثبت رسیده است. |
| تصویری از ابرهای سیروس ( Cirrus ) که به‌وسیله‌ی باد به اطراف آسمان کشیده شده است. این عکس با دوربین D3S و با لنز AF-S VR ZOOM-Nikkor 70-200mm f/2.8G IF-ED و با تنظیمات 1/1600 ثانیه – f/7.1 – ایزوی 200 و حالت نورسنجی ماتریکسی ( Matrix Metering ) به ثبت رسیده است. |
اولین انتخاب‌ها و راهکارهای شما در عکاسی از ابر
این‌که چه هنگامی از روز را جهت عکاسی از ابر انتخاب می‌کنید، یکی از مهمترین فاکتورها در این سبک از عکاسی است. به‌طور کلی و فارغ از این آموزش عکاسی از ابر و نمونه‌های ارائه شده می‌توان گفت که در انواع عکاسی‌‌ها از این سوژه، شما می‌بایست با توجه به خواسته‌های خود، زمانی معین از روز را انتخاب نمایید. همچون بسیاری از عکس‌های طبیعت و لند اسکیپ در هنگام طلوع و غروب خورشید، شما شانس بالایی در به‌تصویر کشیدن ابرها با افکت‌های رنگی دراماتیک و جذاب دارید. البته نباید فراموش کرد که فصل‌ها و ماه‌های سال نیز در این بین نقشی مهم دارند.
یکی از جذاب‌ترین بخش‌های عکاسی از ابر نیز همین تفاوت فضای آن‌ها در فصل‌های مختلف سال است. جایی‌که شما هر بار با فرم و رنگ‌بندی متفاوتی مواجه خواهید شد. توصیه‌ی عکاس نیکون، جیم رید، آشنایی عکاسان مبتدی با تاثیرات فصول و زمان‌های روز بر روی فرم و رنگ‌بندی ابرها است. او اعتقاد دارد به میزانی که شما آگاهی بیشتری نسبت به واکنش‌ها و نشانه‌های طبیعت داشته باشید، می‌توانید عکس‌های به‌مراتب حرفه‌ای‌تر و چشم‌نوازتری به ثبت برسانید.
انتخاب‌های خلاقانه در عکاسی از ابر
پس از آشنایی با شرایط آب و هوایی و تاثیرات آن بر روی فضای سایت عکاسی مورد نظر شما، در این بخش از آموزش عکاسی از ابر نوبت به انتخاب قاب بندی‌های خلاقانه می‌رسد. اولین سوال در این بین، عکاسی از ابرها در قاب خالی آسمان است و یا بهره گرفتن از تصویر زمین زیر آن در قاب نهایی عکس شما؟ پاسخ به این سوال پیش از هر چیز به وضعیت صحنه و سلیقه‌ی عکاسی شما بازمی‌گردد. شما می‌توانید در هنگام عکاسی از ابر از تمام المان‌های موجود در طبیعت و در جهت ارتقاء کیفیت عکس خود بهره ببرید؛ اما فراموش نکنید که تمامی این المان‌ها می‌بایست در خدمت به تصویر کشیدن منظره‌ای جذاب و ترجیحا دارای مفهوم باشد.
| ابرهای ترکیبی در هنگام غروب آفتاب در ماه سپتامبر. نکته‌ی جذاب این عکس، ترکیبی چشم‌نواز از فرم، بافت و نور است. بخش اثرگذار این عکس حرکت و به هم تابیدگی ابرها و تنظیم دقیق زمان نوردهی است. این عکس با دوربین D5 و با لنز نیکون AF-S DX Nikkor 18-300mm f/3.5-5.6G ED VR و با تنظیمات 1/125 ثانیه – f/7.1 – ایزوی 640 و حالت نورسنجی ماتریکسی ( Matrix Metering ) به ثبت رسیده است. |
| در این عکس ترکیبی زیبا از زمین و ابرهای بالای سر، همچون نقاشی‌های Mark Rothko مشاهده می‌شود. این عکس در فاصله‌ی کمی از طوفانی در مینیسوتا به ثبت رسیده و فرم ابرها به دلیل شدت باد، این شکل را به‌خود گرفته‌اند. ابرها از گونه‌ی استراتوس ( Stratus ) می‌باشند. این عکس با دوربین D5 و با لنز AF-S DX Nikkor 18-300mm f/3.5-5.6G ED VR و با تنظیمات 1/160 ثانیه – f/10 – ایزوی 400 و حالت نورسنجی ماتریکسی ( Matrix Metering ) به ثبت رسیده است. |
| این عکس به فاصله‌ی یک کیلومتری از عکس قبلی و در حدود 5 غروب به ثبت رسیده است. در بعدازظهر اکتبر، هنگامی که منتظر طوفانی شدید در منطقه بودیم، گویی طبیعت در آن روز می‌خواست عکس‌های متنوعی از زیبایی‌هایش به ثبت برسد. این عکس با دوربین D5 و با لنز AF-S DX Nikkor 18-300mm f/3.5-5.6G ED VR و با تنظیمات 1/125 ثانیه – f/9 – ایزوی 400 و حالت نورسنجی ماتریکسی ( Matrix Metering ) به ثبت رسیده است. |
انتخاب لنز دوربین در هنگام عکاسی از ابر
انتخاب این‌که شما قصد دارید در کنار حجم ابرها، بخشی از طبیعت روی زمین را هم به تصویر بکشید یا خیر، در تعیین نوع لنز شما اثرگذار است. در همین ابتدای کار به شما توصیه می‌کنم نه تنها برای عکاسی از ابر بلکه برای هر سبک دیگری از طبیعت، به همراه داشتن یک یا نهایتا دو لنز کفایت می‌کند. پیشنهاد من در این آموزش عکاسی از ابر مبتدی، استفاده از لنزهای زیر برای ثبت عکس‌های متنوع است :
1- لنز زوم با دامنه‌ی پوشش بالا مانند :
- لنز نیکور AF-S DX 18-300mm f/3.5-5.6G ED VR
- لنز نیکور AF-S 24-120mm f/4G ED VR
- لنز نیکور AF-S 28-300mm f/3.5-5.6G ED VR
تمامی این 3 لنز معرفی شده جهت عکاسی از ابر به‌صورت اختصاصی و یا عکاسی از ابر به‌همراه مناظر طبیعی و لند اسکیپ، گزینه‌هایی فوق‌العاده هستند.
2- ترکیب دوم لنزها می‌تواند شامل یک لنز زوم با زاویه‌ی عریض و یک لنز تله زوم با دامنه‌ی معمول باشد. از لنزهای زاویه‌ی عریض می‌توان به انتخاب‌های زیر اشاره کرد :
- لنز نیکور AF-S 16-35mm f/4G ED VR
- لنز نیکور AF-S 24-70mm f/2.8G ED
3- دو عدد از بهترین لنزهای تله زوم که در عکس‌های استفاده شده در این آموزش عکاسی از ابر هم از آن‌ها بهره گرفته‌ام، موارد زیر است :
- لنز نیکور AF-S 70-200mm f/2.8G ED VR
- لنز نیکور AF-S VR ZOOM 70-300mm f/4.5-5.6G IF-ED
| ابرهای فیبراتوس ( Fibratus ) موجود در این صحنه به‌علت وزش باد، به سمت پایین آسمان کشیده شده‌اند و تصویری منحصربه‌فرد به‌وجود آورده‌اند. این عکس با دوربین D3X و با لنز AF-S VR ZOOM-Nikkor 70-200mm f/2.8G IF-ED و با تنظیمات 1/2000 ثانیه – f/8 – ایزوی 200 و حالت نورسنجی ماتریکسی ( Matrix Metering ) به ثبت رسیده است. |
| ابرهای گرگ و میشی یا ابر ( Crepuscular ) گونه‌ای از ابرها هستند که یکی از زیباترین تصویرها را با مسدود کردن مسیر نور خوشید و جهت‌دهی به آن، از روزنه‌های محدود ایجاد می‌کند. این عکس را من در یک بعدازظهر پرنور به ثبت رساندم. این عکس با دوربین D5 و با لنز Nikkor AF-S 24-70mm f/2.8G ED و با تنظیمات 1/400 ثانیه – f/13 – ایزوی 100 و حالت نورسنجی ماتریکسی ( Matrix Metering ) به ثبت رسیده است. |
| ابر سینه‌ای یا ابر ( Mammatus ) معمولا در شرایط آب و هوایی سخت و پربارش تشکیل می‌شود. این عکس در شمال اوکلاهاما و با گذر به توده‌ی فعال آب و هوایی از این منطقه، به ثبت رسیده است. علت انتخاب این عکس در آموزش عکاسی از ابر ، اشاره‌ی مجدد به اهمیت آشنایی شما با شرایط مختلف آب و هوایی و مطالعه‌ی وضعیت آب و هوایی سایت عکاسی می‌باشد. انتخاب عمق میدان صحیح موجب شده است تا تصویر بالا، از ابتدا تا انتها و حتی در عمیق‌ترین بخش‌های عکس، دارای فوکوس مناسبی باشد. این عکس با دوربین D2X و با لنز AF-S DX ZOOM-Nikkor 17-55mm f/2.8G IF-ED و با تنظیمات 1/8 ثانیه – f/11 – ایزوی 125 و حالت نورسنجی ماتریکسی ( Matrix Metering ) به ثبت رسیده است. |
| آسمانی مرکب از ابرهای ( Cirrocumulus ) و ابرهای ( Altocumulus ) در آخرین دقایق حضور خورشید در آسمان. در حالی که آخرین رگه‌های خورشید، ابرهای نزدیک‌تر را روشن کرده بوده، آسمان بالا دست تقریبا در تاریکی فرورفته است. این عکس با دوربین D5 و با لنز Nikkor AF-S 24-70mm f/2.8G ED و با تنظیمات 1/125 ثانیه – f/8 – ایزوی 400 و حالت نورسنجی ماتریکسی ( Matrix Metering ) به ثبت رسیده است. |
آموزش عکاسی از ابر – چند تکنیک، توصیه و البته انتخاب تجهیزات جانبی
آیا در عکاسی از ابر نیازمند سه پایه دوربین هستیم؟ نه در بسیاری از مواقع.
به‌جای آن، بهره‌مندی از یک لنز با قابلیت VR ( Vibration Reduction ) یا لرزه‌گیر داخلی در این سبک از عکاسی می‌تواند کاملا کاربردی باشد. البته زمانی‌که قصد عکاسی از طبیعت را داشته باشید، وجود سه پایه می‌تواند حداقل در چند عکس شما به کار بیاید. در صورتی که سه پایه حمل می‌کنید، در این سبک از عکاسی معمولا با زاویه‌ی شدید و رو به بالا مواجهید، در نتیجه بهتر است سه پایه‌ی شما دارای مانت تا شونده یا سرِ چرخان باشد.
استفاده از فیلتر لنز در عکاسی از ابرها چقدر کاربرد دارد؟ تقریبا همیشه.
جیم همواره برای محافظت از لنزش، از فیلتر UV استفاده می‌کند، ضمنا در عکس‌هایی که زمین و آسمان در قاب او وجود دارند، از فیلترهای ان دی ND ( Graduated Neutral Density ) به کار می‌برد. او می‌گوید استفاده از فیلتر ND در مواقعی که با عکاسی از طبیعت مواجه هستید و در نتیجه با نورهای غیرمنتظره و ناگهانی، همواره کاربردی است.
بهترین نورسنجی در عکاسی از ابرها چگونه است؟
حالت نورسنجی ماتریکسی می‌تواند به‌خوبی از پس تعیین شرایط نورسنجی شما در عکاسی از ابر بربیاید؛ اما یک توصیه‌ی مهم از مولف این مقاله که می‌گوید :
« همیشه در این‌گونه از عکاسی، نوردهی کمتر ( Underexposed ) را به نوردهی مضاعف ( Overexposed ) ترجیح دهید. زیرا با گستردگی و توانایی نرم‌افزارهای ویرایش تصویر امروزی، شما می‌توانید از یک عکس با نوردهی کم، جزئیاتی را بیرون بکشید که در عکس‌های با نوردهی مضاعف از بین رفته‌اند و هرگز نمی‌توان آن‌ها را بازیابی کرد. »
در عکاسی از ابرها باید به‌خاطر داشته باشید که فوکوس را به‌صورت دستی تنظیم کرده و F-Stop انتخابی شما بتواند عمق میدانی مناسب ارائه دهد. در این سبک از عکاسی می‌توان تصویر را قبل از ضبط شدن به کمک LCD دوربین، قاب بندی کرد. یک موضوع پراهمیت در آموزش عکاسی از ابر ، آشنایی شما با شکل و ارتفاع آن‌ها است. گاهی ابرها بسیار نزدیک به سطح زمین در حال عبورند و برخی از آن‌ها در ارتفاع 10 تا 12 هزار متری از سطح زمین هستند. ابرهای تشکیل شده در سطح، متشکل از قطرات آب و ابرهای در ارتفاع بالاتر، از کریستال یخ تشکیل شده‌اند. با آگاهی به همین موضوع ساده شما می‌دانید که تاثیر نور خورشید و رگه‌های آن بر نوردهی انواع ابرها چگونه است و چه تاثیر بصری‌ای بر روی جلوه‌ی عکس نهایی دارد. در این سبک از عکاسی نیز همچون انواع شاخه‌های آن، آگاهی شما به سوژه می‌تواند بسیار موثر باشد.
| این عکس در اوایل ماه جولای و در ساعت حدود 9 صبح به ثبت رسیده است. با آگاهی به طوفان پیش‌رو، در سایت مورد نظر مستقر شده و چند عکس از شهر و طوفان پیش‌رو را در کنار این عکس پرشده با ابرهای طوفان‌زا به ثبت رساندم. در این عکس از مواجهه‌ی دو گروه ابر، اولین رعد و برق‌های طوفان را مشاهده می‌کنید. این عکس با دوربین D5 و با لنز Nikkor AF-S 24-70mm f/2.8G ED و با تنظیمات 1/200 ثانیه – f/8 – ایزوی 250 و حالت نورسنجی ماتریکسی ( Matrix Metering ) به ثبت رسیده است. |
| عکاسی از ابر لازم نیست همیشه در طول روز اتفاق بیفتد و با گسترده کردن دامنه‌ی خلاقیتتان می‌توانید عکس‌هایی متفاوت از آن به ثبت برسانید. این عکس را به کمک سه پایه و با 13 ثانیه نوردهی به ثبت رساندم. آسمان صاف و آبی و نوردهی زیبای ماه به ابرها، خالق تصویر بالا بودند. این عکس با دوربین D700 و با لنز نیکون AF ZOOM-Nikkor 24-85mm f/2.8-4D IF و با 13 ثانیه نوردهی – f/2.8 – ایزوی 100 و حالت نورسنجی ماتریکسی ( Matrix Metering ) به ثبت رسیده است. |
| عکس از ابرهایی که طوفانی شدید به‌همراه داشتند. این عکس در حدود ساعت 8 غروب و در ماه مِی به ثبت رسیده است. این عکس با دوربین D800 و با لنز AF-S Nikkor 16-35mm f/4G ED VR و با تنظیمات 1/8 ثانیه – f/8 – ایزوی 800 و حالت نورسنجی ماتریکسی ( Matrix Metering ) به ثبت رسیده است. |
| این عکس که در ابتدا به نظر می‌آید از هواپیما به ثبت رسیده، درواقع عکسی است که از یک تپه‌ی مشرف و بالاتر از محل تشکیل ابرها به ثبت رسیده است. به کمک تغییر زاویه‌ی سه پایه و یا جهت عکاسی می‌توان فضا و قاب بندی جدیدی در عکاسی از ابر به‌وجود آورد. این عکس با دوربین نیکون D7500 و با لنز AF-S DX Nikkor 18-300mm f/3.5-5.6G ED VR و با تنظیمات /800 ثانیه – f/16 و حالت نورسنجی ماتریکسی ( Matrix Metering ) به ثبت رسیده است. |
آخرین نکات در آموزش عکاسی از ابر
در انتهای این مقاله‌ی آموزشی بازمی‌گردیم به یک سوال اولیه که معمولا عکاسان طبیعت با آن مواجهند. آیا آگاهی به شرایط و علائم آب و هوایی در کیفیت عکاسی شما موثر است؟ در عکاسی از ابر ها حتی این نکته بیش از عکاسی‌های لند اسکیپ طبیعت اثرگذار است. شاید در این لحظه این نکته به نظر شما یک بزرگ‌نمایی حساب شود؛ اما آگاهی عکاسان به شرایط آب و هوایی محل عکاسی، به‌ویژه در هنگام عکاسی از شرایط آب و هوایی سخت و خشن، می‌تواند حتی جان آن‌ها را نجات دهد.
جیم می‌گوید بعد از سال‌ها عکاسی و تنها با نگاه کردن به آسمان می‌تواند درک بهتری از شرایط آب و هوایی منطقه در چند ساعت آینده داشته باشد و این موضوع او را در انتخاب محل و نوع عکاسی بسیار کمک می‌کند. برای شروع می‌توانید با کمی جستجو در اینترنت، با انواع ابرها و ویژگی‌های آن‌ها آشنا شده، البته اپلیکیشن‌های بسیاری نیز وجود دارد که می‌تواند شما را در درک بهتر شرایط آب و هوایی منطقه‌ی مورد نظرتان کمک کنند.
با جستجو کردن واژه‌های Cloud Appreciation Society می‌توانید به اپلیکیشن قدرتمند این موسسه جهت آشنایی با انواع ابرها دسترسی داشته باشید. ضمنا World Meteorological Organization هم منبع اصلی در شناخت انواع ابرها، تفاوت‌های آن‌ها و حتی ابرهای ترکیبی است. اپلیکیشن RadarScope هم می‌تواند در کنار امکانات فراوانی که دارد، از دریچه‌ی نگاه ماهواره‌های هواشناسی، وضعیت حرکت و شکل‌گیری ابرها را به شما نشان دهد.
در انتهای این آموزش عکاسی از ابر به شما توصیه می‌کنیم همچون هر سبک دیگری از عکاسی، به خود جسارت آزادی عمل و خلاقیت بدهید. مهمترین موضوع در عکاسی، زاویه و سبک نگاه عکاس است. در عکاسی از ابرها ، شما همواره با المان‌هایی جذاب، درحال تغییر و شگفت‌انگیز مواجه هستید که می‌تواند علاوه بر ایجاد حس احترام به طبیعت، در مخاطب شما هیجان و شعف ایجاد کند.