فیلتر پلاریزه ( پولاریزه ) | انواع، کاربرد و نحوه استفاده آن در عکاسی – مقاله 1

در این مقاله و دو مقاله‌ی پیش رو قصد داریم تا شما را بصورت کامل با انواع فیلتر پلاریزه , کاربردهای آنها و همچنین انواع روش‌های استفاده از آنها در عکاسی‌های مختلف، آشنا نماییم. در واقع این سری مقالات، آموزش استفاده از این فیلتر بصورت جامع خواهند بود. به همین منظور در دو مقاله اول، در ابتدا انواع فیلترهای پلاریزه را معرفی می‌کنیم و سپس با ذکر مثال به روش‌های بکارگیری آنها می‌پردازیم. در مقاله سوم نیز اصلی‌ترین سوژه‌هایی که برای تصویربرداری نیاز به فیلتر پولاریزه دارند را معرفی کرده و در انتها بطور خلاصه به مزایا و معایب استفاده از این فیلتر می‌پردازیم. امیدواریم این سری مقالات بتوانند راهنمایی جامع در استفاده از این فیلترهای فراگیر و کاربردی باشند.

فیلتر پولاریزه دارای دو نوع اصلی خطی و حلقوی است که در واقع تنها تفاوت آنها با یکدیگر در استفاده از سیستم آتوفوکوس است. به شما توصیه می‌کنیم، در صورتی که از دوربینی با قابلیت آتوفوکوس استفاده می‌نمایید، ترجیحا از فیلتر پولاریزه حلقوی استفاده کنید. زیرا در هنگام آتوفوکوس، فیلترهای خطی باعث آسیب دیدن کیفیت، رنگبندی و نوردهی می‌گردند.

این موضوع تنها تفاوت این دو نوع فیلتر می‌باشد. فیلتر پولاریزه یکی از اساسی‌ترین ابزارهای عکاسی است، که هر عکاسی بویژه علاقه‌مندان به عکاسی لنداسکیپ باید همیشه بهمراه داشته باشند. بصورت معمول، عکاسان لنداسکیپ برای خرید اولین فیلتر خود به سراغ فیلتر پلاریزه می‌روند. دلیل این محبوبیت در این است که پس از استفاده از این فیلتر شما در لحظه، تصاویری خواهید داشت که در آن شفافیت تصاویر و کنتراست‌ها بطرز قابل توجهی بهبود داشته است. در این مقاله تا جای امکان به بیان کاربردها و عملکردهای فیلتر پولاریزه خواهیم پرداخت و به سوالات زیر پاسخ خواهیم داد:

✓ اساسا فیلتر پلاریزه چه کاری انجام می‌دهد ؟

✓ چرا آنها اهمیت دارند و مهمترین کاربرد آنها کجاست ؟

✓ فیلتر پولاریزه چه تاثیراتی بر روی تصویر نهایی شما خواهد داشت ؟

و پاسخ به سوالاتی دیگر از همین دست.

چرا از فیلتر پلاریزه استفاده کنیم؟

یکی از چالش‌های خسته کننده برای عکاسان لنداسکیپ، کمبود رنگ در تصاویر آنهاست. از آنجاییکه نور خورشید در تمامی اتمسفر و در نتیجه در تمامی المان‌های حاضر در تصویر لنداسکیپ منعکس می‌گردد، این بازتاب نور در زاویه‌های مختلف از لنز دوربین شما عبور کرده و موجب ثبت نهایی تصویر می‌شود. بصورت ناخودآگاه در غالب مواقع تصاویری با نوردهی نامناسب داریم که عکس‌هایی بی‌روح و بی‌آب و رنگ به ما ارائه می‌دهد. سریع‌ترین راه برای کاهش این انعکاس‌ها و در واقع انتخابی کردن نورهای کاربردی برای عکاسی، استفاده از فیلتر پولاریزه است. بلافاصله پس از اینکه فیلتر را بر روی لنز نصب می‌کنید و با چرخاندن فیلتر و تنظیم زاویه، بسیاری از رفلکس‌های نور صحنه که عامل اصلی بی‌رنگی و بی‌روحی عکس نهایی ما می‌شود، از بین خواهند رفت.

استفاده از فیلتر پلاریزه بصورت آنی، حجم رنگ و کنتراست تصویر ما را بهبود می‌بخشد. این موضوع در هنگامی که شما از یک سوژه در فاصله دور عکاسی می‌کنید، بطرز واضحی می‌تواند مه‌آلود و مبهم بودن عکس نهایی را کاهش دهد. پس دیگر خیلی از عکس‌های لند اسکیپی که دارای رنگ‌های غنی بوده ( بویژه در آبی آسمان، شاخ و برگ درختان و سوژه‌های دوردست ) تعجب نکنید. تقریبا اکثر آنها، این عکس‌ها را با استفاده از فیلتر پولاریزه‌ی مناسب گرفته‌اند. درست است که بسیاری از رنگ‌بندی‌ها در مرحله‌ی آماده سازی نهایی عکس بوسیله نرم‌افزار قابل اصلاح است، اما همیشه این نکته را بخاطر داشته باشید که تمامی عملکردهای فیلتر پلاریزه در نرم‌افزار قابل دستیابی نیست. بویژه در مورد انعکاس نور و از بین بردن بی‌رنگی و بی‌روحی تصاویر. همین امر فیلتر پلاریزه را بی‌رقیب و غیر قابل جایگزین کرده است.

اکثر لنز دوربین ها قابلیت سوار شدن انواع فیلترهای پلاریزه را البته با رعایت سایز منطبق، دارا می‌باشند. این لنزها می‌توانند نوعی از فیلتر، که به فیلتر حلقوی (Circular Polarizer) معروف است را، براحتی بر روی خود داشته باشند و از مزایای آن بهره‌مند گردند.

این فیلترها به سادگی و پس از نصب می‌توانند با چرخش در جهت عقربه‌های ساعت و یا برعکس آن، تاثیرات عمل پلاریزاسیون را افزایش و یا کاهش دهند. حتما این نکته را بخاطر داشته باشید که عمل پلاریزاسیون بطرز قابل توجهی وابسته به موقعیت خورشید در آسمان است، پس زمان‌های مختلف از روز و یا حتی تاریخ‌های مختلفی در طول سال ( تابستان یا زمستان – متناسب با شدت و زاویه تابش خورشید ) می‌توانند تا حد بسیار زیادی تاثیر فیلتر پلاریزه مورد استفاده شما را تعیین نماید.

نهایت درجه پلاریزاسیون

حداکثر درجه پلاریزاسیون در یک نوار 90 درجه منحنی در اطراف محل قرارگیری خورشید اتفاق می‌افتد. شاید این جمله کمی گیج کننده باشد اما با روشی که در ادامه به آن اشاره می‌کنیم و با مثال‌های پیش رو، تشخیص محلی از آسمان که قرار است کم نورترین وضعیت را در عکس داشته باشد، کار بسیار آسانی است ( البته که این موضوع نیازمند تجربه و تمرین است ). یک ترفند بسیار آسان برای تعیین این موضوع این است که بوسیله انگشت اشاره و شصتتان شکلی همچون تفنگ، مانند عکس زیر درست کنید.

حالا انگشت اشاره را مستقیما به سمت خورشید بگیرید؛ با چرخاندن شصتتان در جهت عقربه‌های ساعت و یا برعکس آن ( در حالیکه انگشت اشاره شما همچنان به خورشید اشاره دارد ) بخش‌هایی از آسمان که انگشت شصت شما در این زاویه 90 درجه‌ی دوار به دور خورشید ایجاد می‌کند و بصورت مستقیم به آن اشاره دارد، دارای حداکثر میزان پولاریزاسیون هستند.

برای اینکه این موضوع را بهتر درک کنید، چند مثال ساده می‌زنیم. زمانیکه خورشید در هنگام ظهر و در نقطه اوج آسمان قرار دارد، این زاویه 90 درجه که از آن صحبت کرده‌ایم، یک پولاریزاسیون افقی را تشکیل می‌دهد. ( همچون تصویر زیر که آسمان در قسمت بالایی عکس، در یک نوار افقی سرتاسری تیره‌تر گردیده است – این تاثیر پلاریزاسیون در هنگام ظهر است. ) در این مواقع آسمان تقریبا بصورت کامل پلاریزه شده و تصویری آبی‌تر و تیره‌تر را مشاهده می‌کنید.

در نقطه مقابل زمانیکه خورشید در افق قرار دارد ( در زمان طلوع و غروب آفتاب ) آسمان بصورت عمودی پلاریزه می‌شود و تنها بخشی از آن بصورت از بالا به پایین تیره‌تر نمایش داده خواهد شد. این مشکل در زمانی ظاهر می‌شود که شما از یک لنز واید برای عکاسی لنداسکیپ در این هنگام از روز استفاده می‌نمایید. جاییکه همچون تصویر زیر تنها بخشی از آسمان که پلاریزه شده است، قابل مشاهده می‌باشد.

در زمانیکه خورشید از سمت چپ تصویر طلوع می‌کند، بسیار واضح است که سمت راست آسمان دارای بیشترین میزان پلاریزاسیون بوده که همین امر نیز موجب تاریک‌تر شدن این بخش گردیده است. عکاسان معمولا در هنگام عکاسی در زمان طلایی روز، با این موضوع مواجه می‌شوند.

پس در هنگام عکاسی در این زمان از روز بویژه وقتی که از لنز واید استفاده می‌کنید، توجه داشته باشید که آسمان در تصویر خروجی می‌تواند چیزی شبیه به عکس بالا باشد. در بعضی از شرایط، استفاده از لنز دوربین  تله و همچنین تمرکز بر روی بخش کوچکتری از آسمان می‌تواند تا حد قابل قبولی این عدم یکدستی نور در آسمان را کاهش داده و پنهان نماید. تصویر زیر نیز یک نمونه کاملا واضح از بروز این مشکل در عکاسی هنگام غروب آفتاب است.

در این عکس که از یک چشمه آب گرم در پارک ملی یِلو اِستون گرفته شده است؛ بعلت نبود یک لنز سوپر واید مجبور بودم از عکاسی پانوراما با فاصله کانونی 24 میلی‌متر جهت به تصویر کشیدن تمام صحنه استفاده نمایم. مشکل پلاریزاسیون آسمان در این عکس کاملا مشهود است. جاییکه براحتی مشخص است که مرکز آسمان دارای رنگ و تاریکی بیشتری است و گوشه‌های آسمان، بطرز محسوسی روشن‌تر هستند.

علت این موضوع نیز همانطور که گفتم، محل قرارگیری خورشید در هنگام غروب آفتاب است که موجب گردیده آسمان تنها در مرکز فریم، پلاریزه شود. از بین بردن این حالت گردیانت آسمان در مراحل پس آماده سازی ( نرم‌افزاهایی همچون فتوشاپ و لایت‌روم ) امری بسیار دشوار است؛ پس بهتر است در زمان طلوع و یا غروب آفتاب، بویژه در هنگامیکه از لنزهای واید استفاده می‌کنید، به این نکته در هنگام عکاسی لنداسکیپ توجه کنید.

در بسیاری از این مواقع و برای کاهش این تاثیر منفی، بهتر است از میزان سهم آسمان در عکس نهایی بکاهید و همچنین با تغییر زاویه فیلتر، از درصد پلاریزاسیون کم کنید تا عکس نهایی تنظیم رنگ و نور بهتری داشته باشد. ( همچون تصویر زیر ) اگر هم با توجه به نوع عکس امکان کاهش سطح پوشش آسمان در تصویر را ندارید، بهتر است برای جلوگیری از این مشکل از فیلتر پلاریزه، استفاده ننمایید.

تاثیر فیلتر پلاریزه را در کلیپ زیر ببینید

مقاله فیلتر پلاریزه ( پولاریزه ) | انواع، کاربرد و نحوه استفاده آن در عکاسی برای شما مفید بود؟

اگر در زمینه عکاسی فعالیت می‌کنید، تجربیات خود را در قسمت نظرات با ما در میان بگذارید