یکی از جشن‌هایی که قبل از برگزاری مراسم عروسی برگزار می‌شود، جشن حنابندان است. حنابندان یکی از رسومات عروسی در قدیم‌الایام بوده که در حال حاضر نیز همچنان در بسیاری از شهرهای ایران برگزار می‌گردد. مراسم حنابندان شامل بخش‌های مختلف و رسم‌های خاصی بوده و اقدامات مختلفی در طی آن صورت می‌گیرد.
در این مقاله قصد داریم تا شما را با مراسم حنابندان و فلسفه آن آشنا کرده و اطلاعاتی را در رابطه با محل برگزاری این مراسم، زمان برگزاری آن، لیست وسایل مورد نیاز و شیوه انجام مراسم در اختیار شما قرار دهیم. برای برگزاری یک مراسم حنابندان همه چیز تمام با ما همراه باشید.
حنابندان یا جشن مجردی
مراسم حنابندان
حنابندان یکی از رسومات قدیمی و مراسم‌هایی بوده که پیش از برگزاری مراسم عروسی برگزار می‌گردد. مراسم حنابندان تنها مختص کشور ایران نبوده و در کشورهایی مانند هند و ترکیه نیز اجرا می‌شود. این مراسم در واقع برای جشن گرفتن آخرین شب حضور عروس در منزل پدرش برگزار شده و به نوعی در حکم خداحافظی عروس با خانواده‌اش می‌باشد.
جشن مجردی
مشابه این مراسم در کشورهای غربی تحت عنوان Bachelorette Party شناخته می‌شود. علت نامگذاری مراسم حنابندان آن است که در گذشته از حنا که آن را نشانه شادی و کامروایی می‌دانستند، در مراسم حنابندان استفاده می‌شده است. یکی از فلسفه‌های جشن حنابندان آن است که بسیاری از مردم بر این باور بودهاند که حنا زدن به کف دست در این مراسم سبب ایجاد خیر و برکت در مراسم ازدواج شده و برای عروس و داماد خوشبختی به ارمغان می‌آورد.
از دیگر دلایل برگزاری این مراسم آن است که در قدیم‌الایام که مهمانان برای جشن عروسی بسیار زیاد بودهاند و امکان دعوت تمامی مهمان‌ها به عروسی نبوده است، پیش از برگزاری عروسی جشنی تحت عنوان حنابندان برگزار شده و مهمانانی که به مراسم عروسی دعوت نمی‌شدند را به این مراسم دعوت می‌کردند. به این ترتیب گله و شکایتی باقی نمی‌ماند.
برای حنابندان چه کنیم؟
از گذشته رسم بوده است که برای مراسم حنابندان خانواده داماد ظرفی از حنا تهیه کرده و آن را به شیوه‌های مختلف تزیین می‌کردند و به همراه هدیه‌های مختلف و البته ساز و آواز به منزل عروس می‌آوردند.
در این مراسم خواهر یا یکی از نزدیکان عروس دستان عروس را حنا گذاشته و برادر داماد نیز به دستان داماد حنا می‌گذارد. همچنین ظرف حنا دورتادور مجلس گردانده شده تا زنان دست‌های خود را با حنا آغشته کنند.
زیرلفظی در حنابندان
در برخی موارد در جشن حنابندان داماد هدیه‌‌ای مانند پول یا طلا را نیز به عروس تقدیم می‌کند تا در واقع عروس اجازه حنا گذاشتن به کف دستش را به داماد بدهد. همچنین پس از برگزاری مراسم حنا گذاشتن دست عروس و داماد، هدیه‌هایی نیز از طرف خانواده داماد به عروس و خانواده عروس تقدیم می‌گردد.
از دیگر رسوماتی که در بسیاری از شهرها برگزار می‌گردد آن است که زمانی که دست عروس و داماد به حنا آغشته شده است، کف دست آن‌ها پول گذاشته شده و سپس این پول به یک دختر یا پسر مجرد در جمع تقدیم می‌شود. فلسفه انجام این رسم آن است که در گذشته عقیده داشتند شخصی که پول به آن تقدیم می‌شود، عروس یا داماد بعدی خواهد بود.
لباس حنابندان
در مراسم حنابندان رسم است که از تم قرمز رنگ برای لباس و تزئینات حنابندان استفاده شده و در بسیاری از موارد نیز لباس عروس و همچنین کروات یا پیراهن داماد نیز به رنگ قرمز انتخاب می‌شود. زمانی که مراسم حنا گذاشتن به اتمام می‌رسد نیز پذیرایی از طرف خانواده عروس انجام شده که شامل میوه، شیرینی و شام می‌باشد.
در حال حاضر رسومات کلی مراسم حنابندان برگزار می‌شود. با این تفاوت که در بسیاری از موارد خانواده عروس ترجیح می‌دهند به جای برگزاری مراسم در خانه، جشن حنابندان را در باغ‌ها یا تالارها برگزار کنند. همچنین همانطور که گفته شد برای آن که عروس و داماد و مهمانان در شب عروسی خسته نباشند، این جشن به جای شب قبل از عروسی، دو یا چند شب قبل برگزار می‌گردد.
لیست وسایل حنابندان عروس و داماد
مراسم حنابندان
همانطور که گفته شد جشن حنابندان تنها به برگزاری مراسم حناگذاری خلاصه نشده و هدیه‌هایی نیز به عروس و داماد تقدیم می‌شود. این هدیه‌ها عمدتا لوازمی بوده که عروس و داماد برای شروع زندگی خود به آن احتیاج دارند. در ادامه به بررسی این وسایل می‌پردازیم.
لیست وسایل حنابندان عروس | لباس حنابندان
از جمله وسایل مورد نیاز عروس خانم که در جشن حنابندان به او تقدیم می‌شود، می‌توان به موارد زیر اشاره کرد.
- شلوار
- مانتو
- چمدان
- روسری
- جانماز
- چادرنماز
- لوازم آرایشی
- وسایل حمام
- کفش
- کیف
- لباس زیر
- شلوار و تیشرت راحتی
لیست وسایل حنابندان داماد | لباس حنابندان
از جمله هدیه‌هایی که در شب جشن حنابندان به داماد تقدیم می‌شود نیز می‌توان به موارد زیر اشاره کرد.
- کت و شلوار
- کفش رسمی
- کروات
- ست کمربند و کیف
- ست حوله
- لباس زیر
- لوازم آرایشی مانند برس، ریش‌تراش، افترشیو، ناخن‌گیر، ژل، تافت و مام
- لباس راحتی
- پیراهن
- وسایل حمام
اشعار حنابندان
یکی از رسومات جذاب و دیدنی جشن حنابندان خواندن اشعار قدیمی و محلی به همراه ساز و آواز در حین برگزاری مراسم می‌باشد، که این اشعار هم از طرف خانواده عروس و هم از طرف خانواده داماد خوانده می‌شود. برخی از این اشعار تنها مختص شهر خاصی هستند. در ادامه برخی از اشعار حنابندان را با یک‌دیگر می‌خوانیم.
امشب حنا می‌بندیم
به دست و پا می‌بندیم
اگه حنا نباشه
آب طلا می‌بندیم
👏🎵👏
اشعاری که در مراسم حنابندان اصفهانی‌ها خوانده می‌شود، بیشتر حالت گفت‌وگو بین خانواده عروس و داماد بوده که به شرح زیر هستند.
خانواده داماد با صدای بلند می‌خوانند: «سیب و هلو و گلابی، چادر عروس و بیارین»
خانواده عروس در جواب می‌خوانند: «سیب و هلو و گلابی، عجله نکن میاریم»
👏🎵👏
سپس خانواده داماد به شکل زیر ادامه می‌دهند.
ما همگی سلندریم، عروس و بدین میخوایم بریم
باباش بیا ردش کن، هزاری تقدیمش کن
ننه‌اش بیا ردش کن، یه کم نصیحتش کن
آجیش بیا ردش کن، از زیر قرآن ردش کن
داداشش بیا ردش کن، چادرش و زود سرش کن
👏🎵👏
پس از آن خانواده داماد ادامه می‌دهند: «آی نعنا، نعنا، نعنا، مادر عروس شد تنها»
و خانواده عروس در پاسخ به این شعر می‌خوانند:
«آی پونه، پونه، پونه، یکی دیگه هست تو خونه»
«لک لک تو هوا زنگوله به پاشه، عروس که برفت خواهرش به جاشه»
👏🎵👏
از دیگر شهرهایی که جشن حنابندان با شور و حال ویژه‌ای در آن برگزار می‌شود، می‌توان به شهر شیراز اشاره کرد؛ که از جمله شعرهای جذاب و شنیدنی خوانده شده در مراسم حنابندان شهر شیراز می‌توان به شعرهای زیر اشاره کرد.
شب یک و منزل هزار و چشم داماد انتظار
یه عروسی سیت میارم در همین فصل بهار
شازده دوماد رفته شیراز بخره توپ یراق
آی برادر حرمتش کن تا دم شاه چراغ
آی حنابند، آی حنابند، یک حنای خوبی ببند
خوب ببند، خوشگل ببند، بهر عروس قد بلند
رود جونیم رفته حموم با تمام مومنون
رختش از مولا طلب کن، شربت از صاحب زمون
👏🎵👏
یه حمومی سیت بسازم، چهل ستون چهل پنجره
خانم عروس توش بشینه با یراق و سلسله
گل در اومد از حموم سنبل دراومد از حموم
شازده دوماد رو بگو سمبل دراومد از حموم
رختخواب چیت قلمکار آی ننه جونیم بیار
قالی بردار، ترمه بنداز، فردا شب یارم میاد
ایل بالا ایل دومن ایل قلعه ترکمن
ما میریم عروس بیاریم، قالی پهن کن رو چمن
راه بوشهر دور دور و آب بوشهر شور شور
ما میریم عروس بیاریم چشم دشمن کور کور
گل آوردیم کاکو جون
سمبل آوردیم کاکو جون
کی به حجله کی به حجله، شازده دوماد با زنش
کی بگرده دور حجله، خواهر کوچکترش
یار مبارک بادا، ایشالا مبارک بادا
👏🎵👏
از جمله اشعار کوتاهی که در جشن حنابندان خوانده شده نیز می‌توان به شعرهای زیر اشاره کرد.
چه شب قشنگیه این حنابندون
الهی لباتون همیشه خندون
زندگیت رو بساز روی صداقت
بشه شیرین مثل قند توی قندون
👏🎵👏
رفقای دوماد دستا به بالا
ملائک با شادی داره تماشا
هر کی زن نداره قسمتش امشب
یه فرشته بشه به حق مولا
👏🎵👏
سبد سبد گل، لاله و سنبل، با نقل رنگی بریزید که شادی‌شونه
حنا بیارید، رو دست بذارید، دو تا قناری‌مون میرن به آشیونه
👏🎵👏
حنا داره میاد آی آقا دوماد
شیرینی‌شو بده دلش بشه شاد
آخه کارها همه خاطره می‌شن
همراهیش کنید همه با جیغ و فریاد
👏🎵👏
آیا مراسم حنابندان در خانواده و شهر شما مرسوم است؟
مراسم حنابندان یکی از رسومات قدیمی بوده که در حال حاضر همچنان در بسیاری از شهرهای ایران و حتی کشورهایی مانند هند و ترکیه برگزار می‌گردد. این مراسم یک یا چند شب قبل از مراسم عروسی در خانه عروس برگزار شده و در حکم جشن خداحافظی عروس با خانه پدری تلقی می‌شود. فلسفه استفاده از حنا در این مراسم آن است که پیشینیان باور داشتند حنا یک ماده بهشتی بوده که زدن آن به کف دست می‌تواند سبب خیر و برکت در مراسم ازدواج شده و آورنده خوشبختی برای عروس و داماد باشد.
شما در شهر و خانواده خود چطور مراسم‌های مربوط به ازدواج را برگزار می‌کنید؟ آیا به برگزاری حنابندان و پاتختی و … اعتقاد دارید؟ به نظرتان برگزاری این جشن‌ها تا چه حد در روابط زن و شوهر تاثیرگذار است؟ نظرات و تجربیات خود را در این زمینه برای سوریتو و دیگر خوانندگان این متن بنویسید و اگر این مطلب برایتان جذاب بود، آن را برای دوستانتان بفرستید.
