آشنایی با اسپیدلایت : چیزهایی که لازم است بدانید

فلاش‌های اکسترنال یا همان اسپیدلایت‌ ها یکی از مهمترین و بهترین تجهیزات برای عکاسان پرتره محسوب می‌شوند. البته کاربرد این فلاش‌ها محدود به عکاسی پرتره نمی‌شود و در عکاسی ماکرو، still life ( طبیعت بی‌جان ) و بسته به نوع فلاش، در عکاسی با سرعت بالا برای ثابت کردن حرکت سوژه هم کاربرد‌ دارند.

اما اسپیدلایت‌ ها نیز همانند دوربین‌ها و لنزهای دوربین مشخصاتی دارند که شاید هیچ وقت به کاربرد آنها توجه نکرده باشید. اطلاعاتی که قطعا می‌تواند در انتخاب و خرید شما موثر باشند.

در این مقاله سعی دارم به معرفی و بررسی برخی از همین اطلاعات بپردازم که شاید برایتان کاربردی باشد. پس تا انتهای مقاله همراه من باشید ….

انواع اسپیدلایت‌

در ابتدا بهتر است در مورد انواع اسپیدلایت‌ ها برایتان توضیحاتی را بدهم. به طور کلی آنها به سه دسته تقسیم می‌شوند که از نظر کاربرد و قیمت با یکدیگر متفاوت هستند. انواع اسپیدلایت‌ها به شرح زیر است :

• دستی : در این نوع اسپیدلایت عکاس قادر به کم یا زیاد کردن قدرت نوردهی نبوده و نور خارج شده از فلاش به صورت یکنواخت به سمت سوژه پرتاب می‌شود.
• خودکار : این نوع اسپیدلایت قادر به اندازه‌گیری نور محیط بوده و با توجه به شرایط نوری مختلف، نور را به سمت سوژه می‌تاباند.
• TTL : در این نوع اسپیدلایت نور وارد شده به دوربین از طریق نورسنج دوربین اندازه گیری شده و بر اساس آن به سوژه نور با میزانی مشخص تابانده می‌شود.

انتخاب بین این سه مدل اسپیدلایت به نیازها و البته بودجه شما بستگی دارد.

آشنایی با اسپیدلایت‌ ها

در هنگام خرید یک اسپیدلایت باید به موارد مختلفی از مشخصات آن توجه کرده تا بتوانیم بهترین مورد را متناسب با نیازهایمان انتخاب کنیم. در اینجا تمام این موارد را برایتان بررسی خواهم کرد :

شاید مطالعه این مقاله نیز برای شما جالب باشد

مقایسه اسپیدلایت با فلاش استودیویی یا استروب

TTL یا Manual

اولین موردی که در هنگام خرید یک اسپیدلایت باید به آن توجه داشته باشید، وجود یا عدم وجود قابلیت TTL است. قابلیت TTL به معنی آن است که اسپیدلایت  می‌تواند قدرت خروجی خود ( میزان شدت نور ) را بر اساس تنظیمات نوردهی‌‌ای که برای دوربین مشخص شده تعیین کند.

تقریبا تمام اسپیدلایت‌هایی که کانن و نیکون تولید کرده‌اند، در صورت استفاده با دوربین‌هایی از همان کمپانی، دارای قابلیت نورسنجی با TTL هستند. بعضی از فلاش‌های ساخت دیگر شرکت‌ها ( نظیر Yongnuo ) نیز دارای این ویژگی هستند که البته می‌توانند تنها با دوربین‌های نیکون یا کانن ( نه هر دوی آنها ) هماهنگ شوند.

هرچند که بسیاری از اسپیدلایت‌ها دارای چندین مد مختلف هستند، اما بجز مد TTL، مهمترین مد در آنها Manual است. در مد Manual میزان قدرت خروجی اسپیدلایت را باید به صورت دستی تعیین کرد. این کار هرچند دشوار‌تر از مد TTL است، اما امکان کنترل بیشتری را بر روی نورپردازی سوژه به شما می‌دهد.

فلاش‌هایی که با سیستم TTL دوربین هماهنگی ندارند و یا به کل امکان TTL را ارائه نمی‌دهند ( که این مورد معمولا مربوط به فلاش‌های ارزان‌ قیمت است ) را تنها می‌توان در مد Manual استفاده کرد. مود TTL برای اکثر ژانرهای عکاسی بسیار عالیست، مخصوصا در عکاسی از سوژه‌های متحرک در خارج از استودیو که با حرکت سوژه شرایط نوری صحنه نیز تغییر می‌کند.

همچنین برای عکاسان تازه‌ کار که هنوز با استفاده از مد Manual‌ راحت نیستند، وجود امکان نورسنجی خودکار از طریق اسپیدلایت‌های TTL بسیار مفید است. با این حال، عکاسانی حرفه‌ای که در محیط‌های ثابت و از سوژه‌های غیر متحرک عکاسی می‌کنند، می‌توانند برای خلاقیت بیشتر ترجیحا از مد Manual استفاده کنند.

البته، در نظر داشته باشید که در اکثر اسپیدلایت‌ های دارای قابلیت TTL، امکان استفاده از مد Manual هم وجود دارد.

توان خروجی اسپیدلایت و قابلیت زوم

توان خروجی اسپیدلایت‌ها را با معیار عدد راهنما ( guide number ) و در حداکثر توان اسپیدلایت می‌سنجند. عدد راهنما از ضرب کردن فاصله‌ی سوژه تا اسپیدلایت در عدد f دیافراگم لنز بدست می‌آید و بر حسب متر یا فوت بیان می‌شود. بنابراین معادله‌ی محاسبه‌ی آن چنین است؛ عدد راهنما : فاصله‌ی سوژه تا اسپیدلایت ضربدر عدد f دیافراگم.

در این معادله عدد راهنما برای هر اسپیدلایت ثابت است، بنابراین عدد دیافرگم و فاصله تا سوژه را عکاس تعیین می‌کند. همچنین، عدد راهنما را همیشه با فرض عکاسی در ISO 100 بیان می‌دارند. برای مثال، اسپیدلایتی را در نظر بگیرید که دارای عدد راهنمای 60 فوت است. اگر در ISO 100 و در دیافراگم f/4 باشید، با عدد راهنما توان اسپیدلایت خود می‌توانید از سوژه‌ای که در 15 فوتی ( 60/4=15 ) یا همان 4.5 متری اسپیدلایت قرار دارد با نوردهی درست ( correct exposure ) عکس بگیرید.

طبیعی است که هر چه بخواهید از سوژه‌های دورتر عکاسی کنید باید دیافراگم لنز را بازتر‌ کنید. همچنین، به یاد داشته باشید که این عدد با در نظر گرفتن حداکثر توان خروجی برای اسپیدلایت محاسبه می‌شود. بنابراین، برای مثال اگر بخواهید سوژه‌تان را به دوربین نزدیک‌تر کنید لازم نیست که حتما دیافراگم لنز را ببندید، بلکه می‌توانید از توان خروجی اسپیدلایت کم کنید.

معمولا توان خروجی اسپیدلایت‌ ها را می‌توان در فواصلی تا 1 استاپ و در برخی مدل‌ها تا 1/3 استاپ کاهش یا افزایش داد. نکته دیگر، در مورد سیستم زوم در برخی اسپیدلایت‌ها است. البته در اینجا زوم به معنی متمرکز کردن نور در ناحیه‌ای کوچکتر برای افزایش برد نور است.

توجه داشته باشید که عدد راهنما برای هر فاصله‌ی زوم متفاوت است. هرچه از زوم بیشتری استفاده کنید، عدد راهنما نیز افزایش می‌یابد. اگر در مورد یک اسپیدلایت  با قابلیت زوم تنها یک عدد راهنما ذکر ‌شده، احتما این عدد بالاترین عدد راهنمای آن اسپیدلایت در حداکثر فاصله‌ی زوم است. بنابراین، عدد راهنمای بزرگتر برای یک اسپیدلایت به معنی حداکثر توان خروجی بیشتر است.

شاید مطالعه این مقاله نیز برای شما جالب باشد

آموزش استفاده از اسپیدلایت نیکون توسط David X. Tejada

قابلیت چرخش

اکثر اسپیدلایت‌ هایی که در بازار وجود دارند را می‌توان از طریق کفشکی که در زیر آنها تعبیه شده به کفشک دوربین ( hot shoe ) متصل کرد. البته استفاده از اسپیدلایت‌ ها در این حالت خیلی مرسوم نیست. چراکه نور مستقیم و شدید اسپیدلایت از روبرو به سوژه برخورد می‌کند و سایه‌های تندی را بوجود می‌آورد.

بنابراین، اکثر عکاسان برای ایجاد نوری نرم‌تر و پخش‌تر، سر اسپیدلایت را رو به سقف یا دیوار مجاوری که رنگ روشنی دارد خم می‌کنند تا نور اسپیدلایت با آنها برخورد کرده و انعکاس آن صحنه و سوژه را روشن کند. برای استفاده از این تکنیک، طبیعی است که سر اسپیدلایت باید دارای قابلیت چرخش رو به بالا یا طرفین باشد.

سر بسیاری از اسپیدلایت‌ ها رو به بالا خم می‌شود؛ اما قابلیت چرخش به طرفین ممکن است در اسپیدلایت‌ های سطح‌ پایین یا ارزان‌تر وجود نداشته ‌باشد. همچنین، علاوه بر چرخش رو به بالا، اسپیدلایت‌های گران‌ قیمت‌تر دارای یک کارت بازتاب‌ دهنده سفید در لبه‌ی بالایی سر اسپیدلایت هستند که تا چند سانتی‌متر از سر اسپیدلایت بیرون می‌آید و در هنگامی که سر اسپیدلایت رو به بالا خم ‌شده‌ است برای انعکاس نور به سمت روبرو و ایجاد catch light ( یا برق چشم ) در چشمان سوژه مورد استفاده قرار می‌گیرد.

قابلیت Slave TTL بی‌سیم

اگر از فلاش TTL بر روی یک دوربین سازگار با آن استفاده کنید، ارتباط TTL بین کفشک فلاش و دوربین برقرار شده و امکان تعیین خودکار توان خروجی اسپیدلایت بر اساس تنظیمات نوردهی‌ای که دوربین مشخص می‌کند وجود دارد.

اما در صورت که اسپیدلایت بر روی یک پایه‌ی جداگانه قرار داده شود، برای اتصال دوربین به آن می‌توانید از سه روش استفاده کنید.

اولین و ساده‌ترین راه استفاده از امکان optical slave بودن اسپیدلایت ( که در اکثر مدل‌های جدید وجود دارد ) است. در این حالت، با استفاده از فلاش بالاجهنده یا فلاش پاپ آپ دوربین ( در کمترین توان خروجی برای عدم تاثیر فراوان بر نورپردازی صحنه ) می‌توانید اسپیدلایت را فعال و همگام سازی کنید.

اسپیدلایت نور فلاش پاپ آپ دوربین را تشخیص داده و بلافاصله فعال می‌شود. سپس با شلیک نور سوژه را روشن می‌کند. ایراد استفاده از این حالت این است که اگر در محیطی پر نور ( محیط باز زیر نور تابش شدید خورشید ) باشید، احتمال عمل نکردن اسپیدلایت از این طریق بسیار زیاد می‌شود.

در دوربین‌هایی که دارای Commander داخلی در فلاش پاپ آپ خود هستند، اسپیدلایت را می‌توان از آن طریق هم کنترل کرد. برای مثال، از فلاش بالا جهنده‌ی دوربین D7100 نیکون می‌توان به عنوان commander استفاده کرد. در این حالت، فلاش روی دوربین می‌تواند، در صورت هماهنگی، با اسپیدلایت، ارتباط TTL برقرار کرده و برای فلاش اکسترنال توان خروجی مناسب برای عکس‌هایی با نوردهی درست را تعیین کند.

در روش دوم، اسپیدلایت با استفاده از کابل به درگاه میکرو یو اس بی دوربین متصل شده و از این طریق ارتباط بین فلاش و دوربین برقرار می‌شود. این روش قابل اطمینان‌تر از ارتباط optical است، اما در ارتباط با کابل هم، فلاش تنها می‌تواند در حالت Manual کار کند و خبری از نوردهی TTL نیست.

و در نهایت، در روش سوم، ارتباط بین دوربین و فلاش از طریق فرستنده / گیرنده‌ی رادیویی یا همان رادیو تریگرها برقرار می‌شود. بجز کانن و نیکون، شرکت‌های دیگر هم برای این دو برند تریگر‌هایی می‌سازند که معمولا بسیار ارزان‌تر از مدل‌هاییست که کانن و نیکون تولید می‌کنند.

این روش از دو روش دیگر پرهزینه‌تر است؛ اما در عوض می‌توان از ارتباط قابل اعتماد TTL فلاش و دوربین اطمینان حاصل کرد. همچنین، برد تریگر‌های رادیویی اغلب بسیار زیاد است که امکان کنترل چندین فلاش در گروه‌های مختلف را فراهم می‌آورد.

باتری و زمان بازیابی اسپیدلایت‌ ( Recycle Time )

اکثر اسپیدلایت‌ها از باتری‌های سایز AA استفاده می‌کنند. این باتری‌ها البته انواع مختلف یک‌ بار مصرف و قابل شارژ دارند. نوع باتری مورد استفاده در فلاش رابطه‌ی مستقیمی با زمان بازیابی ( recycle time ) فلاش دارد. زمان بازیابی مدت زمانی است که بعد از هر فلاش نیاز است تا دوباره خازن‌های فلاش برای فلاش بعدی آماده شوند.

در هنگام استفاده از توان‌های پایین فلاش، این زمان بسیار کم است و ممکن است تا چند صدم ثانیه بیشتر طول نکشد؛ اما وقتی از حداکثر توان فلاش استفاده کنید، زمان بازیابی تا چند ثانیه هم قابل افزایش است. معمولا استفاده از باتری‌های قابل شارژ نیکل متال هیدریدی ( NiMH ) زمان بازیابی را کاهش می‌دهد.

زمان بازیابی در بعضی موارد، مخصوصاً در عکاسی عروسی، از اهمیت بالایی برخوردار است و هرچه بتوان آن را با انتخاب فلاش و باتری مناسب کاهش داد، به کیفیت کار و رضایت بیشتر مشتری کمک خواهد کرد.

همچنین، بعضی فلاش‌ها امکان اتصال به پک‌های بزرگتر باتری را دارند که باعث می‌شود علاوه بر افزایش مدت زمان قابل استفاده از فلاش، زمان بازیابی هم کمی کاهش یابد.

سرعت سینک بالا ( HSS )

یکی از ویژگی‌های نسبتا جدید و بسیار کاربردی در عکاسی پرتره، امکان سینک یا همگام سازی شاتر با اسپیدلایت در سرعت‌های بالا است. به کمک این امکان که آن را high speed sync یا HSS هم می‌نامند، می‌توانید حتی در نور شدید آفتاب هم دهانه‌ی دیافراگم لنز خود را بسیار باز نگه ‌دارید ( و در نتیجه‌ عمق‌ میدان را برای محو کردن پس زمینه‌ی سوژه‌تان کاهش دهید ) و در عوض با افزایش سرعت شاتر و امکان فلاش در سرعت‌های بالا از سوژه‌تان عکس بگیرید.

بجز این کاربرد مهم، از امکان سینک فلاش در سرعت‌های بالای شاتر برای فریز کردن حرکات ( مانند به هوا پریدن ! ) هم می‌توانید استفاده کنید. بنابراین، اگر وجود این امکان در فلاش برایتان مهم است، در هنگام خرید حتما توجه داشته‌ باشید که فلاش مورد نظرتان دارای امکان سینک در سرعت بالا باشد ( معمولا فلاش‌های خوب امروزی تا 1/8000 ثانیه هم قابلیت سینک و همگام سازی دارند ).

جمع‌بندی

اسپیدلایت‌ ها می‌توانند در عکاسی خلاقانه کمک‌های بسیار زیادی به شما بکنند. شما با استفاده از آنها می‌توانید نور را به شیوه‌های مختلف شبیه‌سازی کنید. این مورد مخصوصا در عکاسی پرتره و همچنین عکاسی استودیویی کاربردهای بسیاری دارد.

اما انتخاب یک اسپیدلایتئ مناسب از میان انبوهی از مدل‌ها قطعا کار سختیست، و این زمانی سخت‌تر می‌شود که شما کاربرد هر یک مشخصات آنها را ندانید. در این زمان نمی‌توانید مدل مد نظرتان را با توجه به قابلیت‌هایی که انتظار دارید پیدا کنید.

در این مقاله سعی کردم این موارد را برایتان بررسی کنم. شما نیز بهتر است قبل از خرید یک اسپیدلایت  به تمامی این موارد توجه داشته باشید و موردی که قابلیت‌هایی مشابه با نیازتان دارد را انتخاب کنید.

امیدوارم نکاتی که در مقاله ” آشنایی با اسپیدلایت : چیزهایی که لازم است بدانید “ برایتان گفتم مفید بوده باشد. نظرات و پیشنهادات خود را با ما در میان بگذارید، همچنین اگر پرسشی داشتید، آن را در بخش نظرات همین پست مطرح کنید تا پاسخ دهم.